Meslek Hastalığı
Meslek hastalıkları da iş kazaları gibi gerekli önlemler alındığında önlenebilirdir.
- Meslek hastalığı nedir?
Meslek hastalıkları, işyeri ortamında bulunan faktörlerin etkisi ile meydana gelen hastalıkların ortak adıdır. 5510 sayılı Kanunun 14. maddesine göre meslek hastalığı, sigortalının çalıştığı veya yaptığı işin niteliğinden dolayı tekrarlanan bir sebeple veya işin yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya sürekli hastalık, bedensel veya ruhsal özürlülük halleridir.
İşçinin muayene olurken doktorun mutlaka işçiye “ne iş yapıyorsun?” diye sorması önemlidir, bu soru tanı ve tedavinin hızlanmasını sağlayacaktır.
Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ve Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) gibi uluslararası kaynaklarda meslek hastalıkları; zararlı bir etkenle bundan etkilenen insan vücudu arasında, çalışılan işe özgü bir neden-sonuç, etki-tepki ilişkisinin ortaya konabildiği hastalıklar grubu olarak tanımlanmaktadır.
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve genel sağlık Sigortası Kanunu’nun 14. maddesine göre ise; Meslek hastalığı, sigortalının çalıştığı veya yaptığı işin niteliğinden dolayı tekrarlanan bir sebeple veya işin yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya sürekli hastalık, bedensel veya ruhsal engellilik halleridir.
Meslek hastalıkları etkenle işçinin ilk temasından 1 hafta ile 40 yıl sonra ortaya çıkabilmektedir. Bu nedenle çalışırken işyerindeki tüm kayıtların düzenli tutulması gerekmektedir.
Meslek hastalıkları neden olan etmenlere göre sınıflandırılabilir:
2.1. Kimyasal kaynaklı meslek hastalıkları
Ağır metaller
Çözücüler
Gazlar
2.2. Fiziksel kaynaklı meslek hastalıkları
Gürültü ve titreşim
Yüksek ve alçak basınçta çalışma
Soğuk ve sıcakta çalışma
Tozlar
Radyasyon
2.3. Biyolojik kaynaklı meslek hastalıkları
Bakteri kaynaklı olanlar
Virüs kaynaklı olanlar
Biyoteknoloji kaynaklı olanlar.
Psikolojik kaynaklı olan meslek hastalıkları
2.4. Ergonomiye özensizlikten kaynaklanan meslek hastalıkları.
- Meslek hastalığına neden olan etmenlerden nasıl korunmalı?
Öncelikle çalışılan işyerinde yapılan işin tehlikeleri ve bu tehlikelerin yaratacağı risklerin işveren tarafında risk değerlendirmesi ile ortaya çıkarılması gerekmektedir, bu işverenin sorumluluğudur.
Bu risk değerlendirilmesi sonucunda işverenin işyerinde teknik ve tıbbi önlemleri alması gerekmektedir, alınacak her türlü önlemler için işveren işçiden hiçbir şekilde herhangi bir ücret talep edemez.
TEKNİK ÖNLEMLER TIBBİ KONTROLLER
İKAME İŞE GİRİŞ MUAYENELERİ
AYIRMA PERİYODİK MUAYENELER
KAPATMA İŞE DÖNÜŞ MUAYENELERİ
HAVALANDIRMA
ISLAK ÇALIŞMA
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR KULLANMAK
İşçi’nin sorumlulukları;
Kişisel olarak hijyen kurallarına uyacakı, iş çıkışı duş alacak, işyerindeki elbise dolabında iş kıyafetleri ile günlük kıyafetlerini ayrı bölümlere koyacak, gerekli olan kişisel koruyucu donanımları usulüne göre ve sürekli kullanacak, periyodik muayenelere ve kontrol muayenelerine zamanında gidecek ve hekimin bildirdiği tavsiye ve tedaviye mutlaka uyacak.
- Meslek hastalığı nasıl belirlenir?
Bu konu 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 14. maddesinde açıklanmıştır.
Sigortalının çalıştığı işten dolayı meslek hastalığına tutulduğunu;
- a) SGK’nın yetkilendirdiği sağlık hizmet sunucuları tarafından düzenlenen sağlık kurulu raporu ile,
- b) SGK’nın gerekli gördüğü hallerde, SGK Sağlık Kurulu tarafından tespit edilmesi zorunludur.
Meslek hastalığı, işten ayrıldıktan sonra meydana çıkmış ve sigortalı olarak çalıştığı işten kaynaklanması durumunda;
Sigortalının bu Kanunla sağlanan haklardan yararlanabilmesi için, eski işinden fiilen ayrılmasıyla hastalığın meydana çıkması arasında bu hastalık için SGK tarafından çıkarılacak yönetmelikte belirtilen süreden daha uzun bir zamanın geçmemiş olması şarttır. Bu durumdaki kişiler, gerekli belgelerle Kuruma müracaat edebilirler. Herhangi bir meslek hastalığının klinik ve laboratuvar bulgularıyla belirlendiği ve meslek hastalığına yol açan etkenin işyerindeki inceleme sonunda tespit edildiği hallerde, meslek hastalıkları listesindeki yükümlülük süresi aşılmış olsa bile, söz konusu hastalık SGK’nın veya ilgilinin başvurusu üzerine Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kurulunun onayı ile meslek hastalığı sayılabilir.
- Meslek hastalığının SGK’ya bildirilmesi nasıl yapılır.?
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve genel sağlık Sigortası Kanunu’nun 14. maddesine göre
- a) Sigortalının meslek hastalığına tutulduğunu öğrenen veya bu durum kendisine bildirilen işveren tarafından,
- b) Sigortalı bakımından ise kendisi tarafından,
bu durumun öğrenildiği günden başlayarak üç işgünü içinde, iş kazası ve meslek hastalığı bildirgesi ile SGK’ya bildirilmesi zorunludur. Bu yükümlülüğü yerine getirmeyen veya yazılı olarak bildirilen hususları kasten eksik ya da yanlış bildiren işverene veya sigortalıya, SGK tarafından bu durum için yapılmış bulunan masraflar ile ödenmişse geçici iş göremezlik ödenekleri rücû edilir.
Yönetmelikle belirlenmiş hastalıklar dışında herhangi bir hastalığın meslek hastalığı sayılıp sayılmaması hususunda çıkabilecek uyuşmazlıklar, Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kurulunca karara bağlanır.
- Meslek hastalığında sağlanan haklar nelerdir?
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve genel sağlık Sigortası Kanunu’nun 16. maddesine göre
- a) Sigortalıya, geçici iş göremezlik süresince günlük geçici iş göremezlik ödeneği verilmesi
- b) Sigortalıya sürekli iş göremezlik geliri bağlanması
- c) Meslek hastalığı sonucu ölen sigortalının hak sahiplerine, gelir bağlanması
- d) Gelir bağlanmış olan kız çocuklarına evlenme ödeneği verilmesi
- e) Meslek hastalığı sonucu ölen sigortalı için cenaze ödeneği verilmesi
şeklindedir.
İlgili Kanunlar;
6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu
