Bireysel Emeklilik Sistemi Nedir?

Bireysel emeklilik sistemi (BES), özel emeklilik fonlarına yatırılan primle orantılı olarak belirli bir sürenin sonunda düzenli bir gelir sağlamayı vaat eden özel sigortacılık faaliyetidir.

Kamu Emeklilik Sistemi Nedir?

Emeklilik sisteminin kamu organlarınca idare edildiği, sosyal devlet politikası gereği yurttaşların yaşlılığında gelecek kaygısı duymamasını amaçlayan, toplumsal ve kuşaklar arası bir dayanışma içeren, emeklilik gelirlerinin günün ekonomik koşullarına göre belirlendiği bir sistemdir. Aynı zamanda kamusal bir hak niteliğindedir.

Bireysel Emeklilik, Emeklilik Sisteminin Özelleştirilmesi midir?

İşin içinde zorunluluk varsa emeklilik sisteminin özelleştirilmesi söz konusudur. Çıkarılan yasa 45 yaşın altında tüm çalışanların Bireysel Emeklilik Sistemine katılmasını öngörüyor. Hükümet yasa ile ekonominin finansmanını da ücret gelirlerinden yapmayı amaçlamıştır.

Bireysel Emeklilik Zorunlu mudur?

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (c) bentlerine göre 45 yaşını doldurmamış çalışanlar (işçiler ve kamu görevlileri) 1 Ocak 2017’den itibaren kademeli olarak zorunlu/otomatik olarak ve yüzde üç katkı payı ödeyerek BES’e katılacaktır. Zorunlu BES’te çalışanlardan sosyal güvenlik primine esas brüt kazançlarının yüzde üçü oranında kesinti yapılacaktır.

Çalışan İstediği Emeklilik Şirketini Seçebilir mi?

Hayır, seçemez. Çalışan işverenin Kanun hükümlerine göre düzenlediği bir emeklilik sözleşmesiyle emeklilik planına dâhil edilir. 

Bireysel Emeklilik Sistemine İşveren Katkı Yapacak mıdır?

Zorunlu BES’te işveren katkı payı yoktur. Oysa sosyal sigorta sisteminin olmazsa olmaz koşullarından biri işveren katkısıdır.

Bireysel Emeklilik Sistemine Devlet Katkı Yapacak mıdır?

Cayma hakkının kullanmaması hâlinde, sisteme girişte bir defaya mahsus olmak üzere bin Türk lirası tutarında ilave Devlet katkısı sağlanır. Ayrıca katılımcı adına bireysel emeklilik hesabına ödenen katkı paylarının yüzde yirmibeşine karşılık gelen tutarı kadar devlet katkısı yapılır. Devlet katkı tutarı bir takvim yılında bürüt asgari ücret tutarını geçemez.

Bireysel Emeklilik Sisteminde Gelir Garantisi Var mıdır?

BES’te ne şirketler ne de devlet birikimlere getiri/gelir garantisi vermemektedir. Birikimler, fonların piyasada değerlendirildiği enstrümanların getirisine bağlıdır.

Zorunlu Bireysel Emeklilik Sistemi Çifte Emeklilik Sağlayabilir mi?

Şu anda kamusal sosyal güvenlik sisteminde yaşlılık, malullük ve ölüm aylığı için prime esas kazancın yüzde 20’si oranında kesinti yapılmaktadır. Yüzde 20 prim kesintisiyle ödenen ve pek çok emekli için yetersiz olan emekli aylığına denk bir gelirin BES’ten yüzde üç primle beklenmesi düşünülemez. Böyle bir beklentiye girmemek gerekir.

Türkiye’deki Bireysel Emeklilik Fonlarının Son yıllardaki Performansı nasıldır?

Türkiye’deki BES fonları 2011-2014 arasında reel getiri açısından zarar etmiştir. 2011’de yüzde 10’un üzerinde zarar eden BES fonları, 2012 yüzde 9 net getiri sağladı, 2013’te ise yüzde 7-8 civarında zarar etmiştir. Türkiye’deki BES fonlarının getiri performansı OECD ortalamasının çok altında seyretmiştir.

Zorunlu Bireysel Emeklilikten Çıkılabilir mi? Cayma hakkı süresi ne kadar?

Emeklilik şirketi tarafından bireysel emeklilik sözleşmesine dâhil edildiğini bildirdiği tarihten itibaren 2 ay içerisinde cayma hakkı kullanılmalıdır.

Cayma Hakkını Kullanmak İçin Bildirim Nereye, Nasıl Yapılacak?

Cayma bildirimi işverene veya emeklilik şirketine, posta yoluyla veya güvenli elektronik iletişim araçlarıyla yani kısa mesaj, elektronik posta, faks gibi saklanabilir iletişim yöntemleriyle yapılabilecek.

2 Aylık Süre İçerisinde Cayma Hakkını Kullananların Bir Kaybı Olur mu?

Hayır. Cayma bildirimi yapıldıktan sonra on iş günü içinde ödenen katkı payları, varsa hesabında bulunan yatırım gelirleri ile birlikte çalışana iade edilir.

Cayma Hakkını Kullananlardan Yapılan Kesintilerin Geri Ödemesi Gecikirse Ne Olacak?

Ödemenin geciktirilmesi durumunda doğan zararlar 4/12/1984 tarihli ve 3095 sayılı Kanuni Faiz ve Temerrüt Faizine İlişkin Kanunun 2 nci maddesi çerçevesinde belirlenen ticari işler için uygulanacak temerrüt faizi de yürütülerek karşılanır.

Cayma Hakkı Süresi Bittikten Sonra Sistemden Ayrılmak Mümkün mü?

Cayma süresinden sonra da çalışan dilediği zaman sistemden ayrılabilir.

Cayma hakkı süresinden sonra sistemden ayrılanların bir kaybı olur mu?

Evet. Cayma hakkı süresinden sonra sistemden ayrılanlardan giriş aidatı başlangıçta tahsil edilmemiş ise bunun kesintisi yapılacaktır. Ayrıca fon işletim gider kesintisi yapılabilecek.

Sistemden Ayrılanlar Yeniden Zorunlu Olarak Sisteme Dahil Edilecek mi?

Sistemden kendi isteğiyle ayrılanlar 2 yılda bir tekrar sisteme dâhil edilebilirler. Hazine Müsteşarlığı bu süreyi 1 yıla kadar azaltmaya ve 3 yıla kadar artırmaya yetkilidir.