ENGLISH

Türkiye Varlık Fonu: Hükümet A.Ş.

Ekonomide yaşanan krizi aşmak için ve Hükümet'in yatırımlara ve projelere uzun vadeli kaynak sağlamak gerekçesiyle hazırladığı “Türkiye Varlık Fonu” kanun ile kuralsız ve denetimsiz bir yapıyla kamu kaynaklarına göz dikiliyor . Türkiye Varlık Fonu ile ikinci bir bütçe denetimsiz olarak kuruluyor.

‘Devlet Varlık Fonu’ nedir?

1990 yılların ortalarından itibaren bazı devletlerce kurulmuş olan ve devlete ait, doğrudan ya da dolaylı bir biçimde devlet tarafından yönetilen varlıklardan ve yatırım fonlarından oluşturulan büyük havuzlardır. Bu fonlar devletler tarafından kontrol edilen ulusal tasarruf fonları özelliğini de taşıyorlar.[1] Bu fonlar öncelikle gelişmekte olan ülkelerde sermaye birikimine katkı sağlamak üzere devlet kapitalizmi araçları olarak kullanılabilmektedir.

Türkiye Varlık Fonu A.Ş. Denetimsizdir

Özelleştirmeler ile kamuya ait varlıklardan, işçilerden alınacak zorunluk emeklilik kesintilerinden, işsizler için toplanan işsizlik fonundan oluşacak bu devasa havuzun Anayasal denetim mekanizmaları dışında tutulması bu yasa tasarısının en kabul edilemez yanını oluşturuyor. Hazırlanan kanuna göre Türkiye Varlık Fonu AŞ. Meclis ve Sayıştay denetiminin dışında ve hiçbir sorumluluğu bulunmayan bir yapıda olacak.

Kamu kurum ve kuruluşlarının kaynaklarının toplandığı, borçlanmasında devlete ait varlıkların teminat gösterildiği bir fonun bu kadar kuralsız ve denetimsiz inşası ülkemizin gerçeklerini de göz önüne aldığımızda kesinlikle kabul edilemez.

Plan ve Bütçe Komisyonunda itirazlar üzerine konulan sadece Başbakan’ın istediği kurumdan seçeceği üç denetçiyle şeffaf bir yapı oluşturulamaz. Ayrıca bu hukuka da aykırıdır. Çünkü Meclis’in denetlemeyeceği bir Fon kurulmak istenmektedir.

Büyük projelerin finansmanı gerekçe gösterilerek böyle bir fon kurmaya gerek yok. Yapılması gereken böylesi büyük projelerin bütçe içinde yer almasıdır.

Neden Endişe Ediyoruz ?

Bir tür Hükümet A.Ş. olarak kurulacak fonun tümüyle Hükümet tarafından kontrol edilecek olması endişelerimizin kaynağıdır. Bu endişelerimizin gerekçesi için siyasi iktidarın geçmiş uygulamalarına bakmak yeterli olacaktır.

Bugüne kadar “yandaş şirketler” için devletin kaynaklarını seferber etmiş bir iktidarın bu devasa fonu üreten bir ekonomi ve üretim yapısı için kullanacağına ihtimal vermiyoruz.

Denetimsiz bu fonun yakın zamanlarda seçimlerde ve öncesinde kullanıldığı gibi hükümetin kendi iktidarını pekiştirmek için harcayacağını düşünmek hiç zor değil.

Türkiye’de Ulusal Varlık Fonunun Kaynağı Nereden Karşılanacak?

Türkiye Varlık Fonu Kanun gerekçesinde belirtildiği gibi kamu kaynakları ve çeşitli fonlardan aktarmalarla oluşturulacaktır. Kanunun 4. Maddesinde Fonun kaynakları ve finansmanı belirtilmiş ve burada Varlık Fonu’nun en önemli kaynağını özelleştirme gelirlerinin oluşturacağı ortaya konmuştur.

Şirketin 50 milyon lira olan kuruluş sermayesi, Özelleştirme Fonu'ndan karşılanacaktır. Tamamı ödenmiş olan bu sermayeyi temsil eden paylar Özelleştirme İdaresi Başkanlığına ait olacak ve şirketin hisse senetleri nama yazılı olacaktır.

Kanunun 4. Maddesinde “kamu kurum ve kuruluşların tasarrufu altında bulunan ihtiyaç fazlası gelir ve kaynak varlıklarından” diyerek işsizlik fonunun sermaye için kullanılmasının yolu açılmaktadır.