İşçiyi, yürütülen işten kaynaklanan, sağlık ve güvenliği etkileyen bir veya birden fazla riske karşı koruyan, çalışan tarafından giyilen, takılan veya tutulan, bu maksada uygun olarak tasarımı yapılmış tüm alet, araç, gereç ve cihazları ifade eder.

Kişisel koruyucu donanım, risklerin, toplu korunmayı sağlayacak teknik önlemlerle veya iş organizasyonu ve çalışma yöntemleriyle önlenemediği, tam olarak sınırlandırılamadığı durumlarda kullanılır. Kişisel koruyucu donanım, iş kazası ya da meslek hastalığının önlenmesi, çalışanların sağlık ve güvenlik risklerinden korunması, sağlık ve güvenlik koşullarının iyileştirilmesi amacıyla kullanılır. İşveren, toplu korunma tedbirlerine, kişisel korunma tedbirlerine göre öncelik verir.

Kişisel koruyucu donanımların seçimi ve işyerlerinde kullanımı ile ilgili olarak aşağıdaki hususlara dikkat edilmelidir. 

• Kişisel koruyucu donanımlar, “Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği” hükümlerine uygun olarak tasarlanmış ve üretilmiş olmalıdır. Tüm kişisel koruyucu donanımlar; Tam koruma sağlamalıdır ve üzerlerinde mutlaka CE etiketi olmalıdır.
• Kullanılan Kişisel koruyucu Donanım bir tehlike kaynağı olmamalıdır. Kullanılan vücut kısımlarına ve yapılan işe tam uygunluk sağlamalıdır. Kullanımı, bakım ve temizliği kolay ve pratik olmalıdır. İşyeri şartlarına uygun olmalıdır. Birden fazla riskin bulunduğu ve aynı anda birden fazla kişisel koruyucu donanımın kullanılmasının gerektiği durumlarda, bu kişisel koruyucu donanımların bir arada kullanılması uyumlu olmalı ve risklere karşı etkin olmalıdır.
• Kişisel koruyucu donanımların kullanım şartları özellikle kullanım süreleri, riskin derecesine ve maruziyet sıklığına, işçinin çalıştığı yerin özelliklerine ve kişisel koruyucu donanımın performansına bağlı olarak belirlenmelidir. Tek kişi tarafından kullanılması esas olan kişisel koruyucu donanımların, mecburi hallerde birkaç kişi tarafından kullanılması halinde, bu kullanımdan dolayı sağlık ve hijyen problemi doğmaması için her türlü tedbir alınmalıdır.
• Kişisel koruyucu donanımlar, işveren tarafından ücretsiz verilmeli, bakım ve onarımdan ve/veya ihtiyaç duyulan elemanlarının değiştirilmelerinden sonra, hijyenik şartlarda muhafaza edilmeli ve kullanıma hazır bulundurulmalıdır. Kişisel koruyucu donanımlar talimatlara uygun olarak kullanılmalı ve talimatlar işçiler tarafından anlaşılır olmalıdır. İşveren, işçilerin kişisel koruyucu donanımları uygun şekilde kullanmaları için her türlü tedbiri almalıdır.
• İşçilere verilen kişisel koruyucu donanımlar her zaman etkili şekilde çalışır durumda olmalı, temizlik ve bakımı yapılmalı ve gerektiğinde yenileri ile değiştirilmelidir. İşçiler de kendilerine verilen kişisel koruyucu donanımları aldıkları eğitime ve talimata uygun olarak kullanmalıdır. İşçiler kişisel koruyucu donanımda gördükleri herhangi bir arıza veya eksikliği işverene bildirmelidir.

İşçilerin, Kişisel Koruyucu Donanımların hangi etkilere karşı koruma sağladığı, nasıl kullanılacağı, bakımının ve temizliğinin nasıl yapılacağı, nerede ve nasıl saklanacağı anlatılmalı ve uygulamalı olarak gösterilmelidir.

Kişisel Koruyucu Donanımların Sınıflandırılması

1. Baş koruyucuları

Yüksek bir yerden aşağıya düşen cismin başa isabet etmesi, başın sert bir yere çarpması, fırlayan bir cismin başa vurması, hareket halindeki bir yükün veya taşınan bir malzemenin başa çarpması ve yüksek bir yerden düşmede başın yere vurması şeklindeki tehlikeleri ortadan kaldırmaya yönelik koruyuculardır.

Kepler, Boneler, Siperlikli veya siperliksiz saç fileleri özellikle kadın işçilerin saçlarının makinelerin hareketli aksamına (miller, kayışlar, volanlar, zincirler, matkaplar, dişliler) kaptırılmaması ve kazaya uğramamaları için saçlarını örten başörtüsü veya saç filesi şeklinde korunma malzemesidir.

2.  Kulak koruyucuları

Gürültü maruziyeti, en düşük maruziyet etkin değeri olan 80 desibeli aştığında, işveren kulak koruyucuları sağlayarak işçilerin kullanımına hazır halde bulunduracaktır. Gürültü maruziyeti en yüksek maruziyet etkin değeri olan 85 desibele ulaştığında ya da bu değerleri aştığında, kulak koruyucuları kullanılacaktır.

3. Göz ve yüz koruyucuları

Uçuşan parçalar ve tehlikeli ışınlardan korunmada kullanılır. Gözlük camının herhangi bir nedenle kırılmasıyla, parçaların göze batmasını önlemek için, camlar fincanların üzerine sıkıca yerleştirilmiştir. Camları kolayca değişebilir.

Taşçı Tipi, Tozdan Koruyucu, Kaynak Tipi gibi gözlük tipleri mevcuttur.

4. Solunum sistemi koruyucuları

İşyeri havasında bulunan zararlı maddeler; metal tozları, çözücüler (solventler) çeşitli zehirlenmelere sebep olurlar. Silis, amyant, kömür tozları gibi zararlılar pnömokonyoz olarak adlandırılan akciğer toz hastalığına neden olurlar.  Bu ve benzer zararlıların, maksimum konsantrasyon değerlerini geçmeleri durumunda, uygun havalandırma sistemleri kullanılmalıdır.  Ancak bu sistemlerin kurulamadığı veya yetersiz kaldığı durumlarda, solunum sistemi koruyucularının kullanılması gerekmektedir.

5. Gövde ve karın bölgesi koruyucuları

Delinme, kesilme, ergimiş metal sıçramalarına karşı korunmak için kullanılan koruyucu yelek, ceket ve önlükler,  Kimyasallara karşı kullanılan koruyucu yelek, ceket ve önlükler, Isıtmalı yelekler, Cankurtaran yelekleri, X ışınına karşı koruyucu önlükler, Vücut kuşakları / kemerleri.

6. El ve kol koruyucuları

Özel koruyucu eldivenler; makinelerden, kimyasallardan, elektrik ve ısıdan koruyan eldivenler. tek parmaklı eldivenler, parmak kılıfları, kolluklar, ağır işler için bilek koruyucuları, bileklik, parmaksız eldivenler, koruyucu eldivenler

7. Ayak ve bacak koruyucuları

Ayak ve bacak korumada önemli olan maruz kalınan riske uygun dizlik, ayakkabı, bot ya da çizme gibi ürünlerin seçilmesidir. Çalışma ortamında ve çalışılan zeminde sıcaklığın derecesi, bu sıcaklıktaki çalışma süresi, ortamda kullanılan maddeler, hangi işlemlerin yapıldığı ve nasıl çalışıldığı, zeminin kayganlığı, elektrik direnci, ayakkabının dış ya da iç mekanda mı kullanılacağı, uzun süreli ayakta durulması ve benzeri konularda bilgi edinilmelidir. Hangi tip ayakkabıya ihtiyaç duyulduğuna karar verildikten sonra dikkat edilecek diğer hususlar arasında ayakkabının yüzeyi, tabanı, çelik iç tabanı ve bilek kısmı bulunmaktadır.

8. Cilt koruyucuları

Koruyucu kremler / merhemler kullanılır.

9. Vücut koruyucuları

10. Düşmeyi önleyici ekipman, Kinetik enerjiyi absorbe eden frenleme ekipmanı, Vücudu boşlukta tutabilen donanım, paraşütçü kemeri.

İlgili Yönetmelikler;

·Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması Hakkında Yönetmelik ·Çalışanların Gürültü ile İlgili Risklerden Korunmalarına Dair Yönetmelik Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik Tozla Mücadele Yönetmeliği