Konut İşçiliği: Sorular – Yanıtlar
19/01/2017
- Konut işçisi kimdir?
- Konut işçisinin görevleri nelerdir?
- Konut işçisine konut verilmeli mi?
- Yarı zamanlı çalışan görevlinin sigorta primi nasıl belirlenir?
- Konut işçisinin çalışma süresi nedir?
- Konut işçisinin hafta tatili izini ne kadardır?
- Konut işçisinin bayram izini var mı?
- Konut işçisinin yıllık izin süresi ne kadardır?
- Konut işçisi yıllık ücretli iznini kullanırken başka yerde çalışabilir mi?
- Konut işçisi yıllık ücretli iznini kullanırken, yerine bakacak birini bulma zorunluluğu var mıdır?
- Konut işçisinin yıllık izin süresini başka bir yerde geçirmesi halinde ücretsiz izin hakkı var mıdır?
- Kira karşılığı konut işçiliği yaptırılabilir mi?
- Konut işçisi sendikalı olabilir mi?
- Kadın konut işçisinin hamilelik durumunda hakları nelerdir?
- Konut işçisinin alacakları nelerdir?
- Konut işçisi hastalanması nedeniyle vizite alabilir mi?
- Konut işçisinin iş kazası geçirmesi durumunda yöneticinin sorumlulukları nelerdir?
- İş kazası ve meslek hastalığı durumunda konut işçilerin hakları nelerdir?
- Konut işçilerinin iş kazası veya meslek hastalığı durumunda tazminat alma hakkı var mıdır?
- Konut işçilerin ücreti nasıl belirlenir?
- Ücretin zamanında ödenmemesi durumunda ne yapılabilir?
- Ücret alacaklarına ilişkin davalarda zamanaşımı ne kadardır?
- Fazla çalışma ücreti nedir?
- Dini bayramlar kaç gündür?
- Ara dinlenmesi süresi ne kadardır?
- Hesap pusulası nedir?
- Konut işçisi kendisine tahsis edilmiş yeri ne zaman ve hangi koşullarda tahliye etmelidir?
- Yöneticinin yetki görev ve sorumlulukları nelerdir?
- Konut işçisi ile düzenlenecek iş sözleşmesinde neler olmalı?
- Konut işçilerinin kıdem tazminatı nasıl hesaplanır?
- Kıdem tazminatına dahil olmayan ödemeler hangileridir?
- Kıdem tazminatı ödenmesinde muhatap kimdir?
- Kıdem tazminatını hak etme koşulları nelerdir?
- 15 yıllık çalışma süresini doldurmuş olanlar için kıdem tazminatı hakkı
- Kıdem Tazminatında zaman aşımı süresi nedir?
- Sitelerde çalışma biçimleri nasıldır?
Konut işçisi kimdir?
Ana taşınmazın bakımı, korunması, küçük çaptaki onarımları, ortak yerlerinin ve döşemelerinin bakımı, temizliği, bağımsız bölümlerde oturmakta olanların çarşı işlerinin görülmesi, güvenliğinin sağlanması, kaloriferlerinin yakılması ve bahçenin düzenlenmesi ile bakımı ve benzer hizmetleri yürüten kişidir.
Konut işçisi olarak istihdam edilen kişiler işçi sıfatında olup, 4857 sayılı İş Kanunu ile 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası hükümleri kapsamındadır.
Konut işçisinin çalıştığı konut ile bağımsız bölüm, ortak yerler, eklenti ve tesislerin tümüne de iş yeri olarak ifade edilir. Konutun maliki veya ortakları işverendir. Yönetici işveren vekili olarak hareket eden kişidir. Konut yöneticisi İş Kanunu uygulamasında ve yargı uyuşmazlıklarında işveren temsilcisidir.
Konut işçisinin görevleri nelerdir?
Konut işçisinin görevleri, Konut Kapıcıları Yönetmeliği’nin 4. maddesinde şu şekilde belirtilmiştir:
-Yöneticinin talimatı doğrultusunda konutun kaloriferini zamanında yakmak ısıyı ayarlamak ve söndürmek,
-Hidrofor ve benzeri araçları çalıştırmak,
-Ana taşınmazın ortak yerlerini ve tesislerini temiz bulundurmak, demirbaşlarını, araç ve gereçlerini, düzenli, bakımlı ve işler şekilde tutmak,
-Kendisine ayrılan konutu başka amaçlarla kullanmamak, konutu korumak, kendisi veya ailesinden birisinin konuta vereceği zarar ve hasarları karşılamak,
-Yöneticinin talimatı çerçevesinde konutun güvenliğini sağlayıcı önlemleri almak,
-Belirlenen saatlerde servis hizmetlerini görmek, çöpleri toplamak, bahçe düzenlemesi ve bakımını yapmak,
-Verilen eğitimlere uygun davranmak ve koruyucu malzemeyi kullanmak,
-İş veya toplu iş sözleşmesinde belirlenen diğer görevleri yerine getirmek.
Konut işçisine konut verilmeli mi?
Konut işçisinin çalıştığı apartmanda bağımsız bölüm sayısı 30’dan fazla ise bir adet kapıcı dairesi bulunması zorunludur. Birden fazla yapı bulunan ve toplam bağımsız bölüm sayısı 30’dan fazla olan parsellerde de bu hüküm uygulanır, ancak bağımsız bölüm sayısının 75’i aşması halinde ikinci bir kapıcı dairesi yapılır. Ayrıca, birden fazla yapının bulunduğu parsellerde 60’dan fazla bağımsız bölümü olan her bir bina için mutlaka ayrı bir kapıcı dairesi yapılır. Ayrıca konut işçisi dairesinin maksadı dışında kullanılamaz.
Yarı zamanlı çalışan konut işçisinin sigorta primi nasıl belirlenir?
Konut işçisi kısmi süreli iş sözleşmesine göre çalışıyorsa, her 7.5 saat bir gün kabul edilerek sigorta primi Sosyal Güvenlik Kurumuna yatırılır.
Konut işçisinin çalışma süresi nedir?
Haftalık çalışma süresi 4857 sayılı İş Kanunu’na göre 45 saattir.Ancak günde 11 saati geçmemesi kaydıyla bu haftalık çalışma süresi bazı günlerde yoğunlaştırılarak belirlenebilir.
Çalışma süresinden anlaşılması gereken ise konut işçisinin işte geçirdiği zamandır.
Konut işçisinin hafta tatili izni ne kadardır?
Hafta tatili izini, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 46. maddesinde düzenlenmiştir.Buna göre; önceki 6 iş günü boyunca çalışan ya da çalışmış kabul edilen bir konut işçisi, yedinci gün kesintisiz 24 saat dinlenecektir. Hafta tatilinin hangi gün olarak kullanılacağını belirleme yetkisi apartman yöneticisinde olup önemli olan konut işçisine kesintisiz 24 saat hafta tatili kullandırılmasıdır.
Konut işçisinin bayram izni var mı?
Ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışacağına dair konut işçisinin onayı ayrıca alınmışsa ya da iş sözleşmesinde buna ilişkin bir hüküm varsa konut işçisi bayramlarda çalışmak durumundadır. Aksi takdirde, çalışmaya zorlanamaz. Bayram günlerinde çalışan konut işçisine, normal bir günlük ücreti dışında ayrıca fazladan en az bir yevmiye daha ödenmesi gerekir.
Konut işçisinin yıllık izin süresi ne kadardır?
İş Kanunu kapsamına giren işyerlerinde çalışan işçilere "yıllık ücretli izin hakkı" tanınmıştır.
Yıllık ücretli izin hakkını kazanabilmek için, o işyerinde, deneme süresi de içinde olmak üzere en az 1 yıl çalışmış olmak gerekir. Yıllık ücretli izin hakkı, vazgeçilemez bir haktır.
Hizmet süresine göre işçilerin yıllık izin hakları aşağıdaki gibidir:
1 yıldan 5 yıla kadar olanlara yılda 14 gün.
5 yıldan fazla ve 15 yıldan az olanlara yılda 20 gün.
15 yıl ve daha fazla olanlara yılda 26 gün yıllık ücretli izin verilir.
18 ve daha küçük yaştaki işçilere verilecek yıllık ücretli izin 20 günden az olamaz.
Bu süreler sözleşme ile de artırılabilir.
Yıllık ücretli izin günlerinin hesabında; izin süresine rastlayan ulusal bayram, hafta tatili ve genel tatil günleri izin süresinden sayılmaz.
İş kanununa tabi olanlar, sözleşmelerine "yıllık ücretli izin haklarından vazgeçtiklerine" dair bir hüküm koyamazlar.
İzin ücreti, konut işçisinin izne başlamasından önce peşin veya avans olarak ödenir.
Yıllık izin yönetici tarafından bölünemez. Ancak taraflar anlaşarak bir bölümü 10 günden az olmamak üzere bölünebilir. İşveren tarafından yıl içinde verilmiş bulunan diğer ücretli ve ücretsiz izinler veya dinlenme ve hastalık izinleri yıllık izne mahsup edilemez. Yıllık ücretli izin günlerinin hesabında izin süresine rastlayan ulusal bayram, hafta tatili ve genel tatil günleri izin süresinden sayılmaz.
Konut işçisi yıllık ücretli iznini kullanırken başka yerde çalışabilir mi?
Konut işçisi yıllık ücretli iznini kullanırken başka yerde çalışamaz. Ücret karşılığı bir işte çalıştığı anlaşılırsa, bu izin süresi için kendisine ödenen ücret apartman yönetimi tarafından geri alınabilir veya sözleşmesi feshedilebilir.
Konut işçisi yıllık ücretli iznini kullanırken, yerine bakacak birini bulma zorunluluğu var mıdır?
Bu konuda iş sözleşmesine bakılır. Sözleşmede yerine birini bulacağına dair bir hüküm yoksa yerine bakacak birini bulmak zorunda değildir.
İzinde olan konut işçisinin yerine bakanın ücreti apartman yönetimi tarafından ödenir.
Konut işçisinin yıllık izin süresini başka bir yerde geçirmesi halinde ücretsiz izin hakkı var mıdır?
Yıllık ücretli izinleri işyerinin kurulu bulunduğu yerden başka bir yerde geçirecek olanlara istemde bulunmaları ve bu hususu belgelemeleri koşulu ile gidiş ve dönüşlerinde yolda geçecek süreleri karşılamak üzere işveren toplam dört güne kadar ücretsiz izin vermek zorundadır (İş K. Md.56)
Kira karşılığı konut işçiliği yaptırılabilir mi?
Kira bedelinin ücrete sayılması mümkün değildir. Bu anlamda kapıcının kira ödemeksizin oturması ve karşılığında kapıcılık hizmetlerini görmesi şeklinde bir iş sözleşmesi yapıldığında, işverenin ücret ödeme yükümlülüğü ortadan kalkmış sayılamaz. Kapıcı ile kira kontratı yapılmış olmasa da bu sonucu değiştirmez.
Konut işçisi sendikalı olabilir mi?
Konut işçisi Anayasal bir hak olan Sendikaya üye olma hakkına sahip olup üye olmaya veya olmamaya zorlanamaz.
Kadın konut işçisinin hamilelik durumunda hakları nelerdir?
İş Kanunu 74. maddesine göre hamile olan kadın işçilerin doğumdan önce 8 sonra 8 olmak üzere 16 haftalık sürede çalıştırılmaları yasaktır. Bu hak, kadın konut işçisi için de aynıdır. Ayrıca kadın işçiler isterse 6 aya kadar ücretsiz izin verilir ve bu süre ücretli izin hesabında dikkate alınmaz.
Konut işçisinin alacakları nelerdir?
- Aylık Ücreti Brüt Ücreti
- Fazla mesaileri
- Toplu İş Sözleşmesinden ve iş sözleşmesinden doğan ayni veya nakdi yardımlar.
Konut işçisi hastalanması nedeniyle vizite alabilir mi?
Apartman yöneticisi hazırlamak zorundadır.
Konut işçisinin iş kazası geçirmesi durumunda yöneticinin sorumlulukları nelerdir?
Apartman yöneticisi, iş kazasına uğrayan bina görevlisine SGK el koyuncaya kadar gerekli bütün sağlık yardımlarını yapmakla yükümlüdür. Yol paraları dahil belgelendiği takdirde SGK’dan geri alınabilir. SGK’ya kazadan itibaren 2 gün içinde "Haber verme kağıdı" ile bildirmeyen apartman yöneticisi yapmış olduğu harcamalarını alamaz.
İş kazası ve meslek hastalığı durumunda konut işçilerinin hakları nelerdir?
Konut işçisinin,işyerinde bulunduğu sırada, işverenin emir ve talimatı altında bulunduğu sürece, hizmet akdine göre görevini yerine getirirken geçirdiği kaza iş kazasıdır.
Meslek hastalığı; sigortalının çalıştırıldığı işin niteliğine göre (5510 sayılı Yasa 14.m) tekrarlanan bir sebeple veya işin yürütülme şartlarından dolayı uğradığı geçici, sürekli hastalık veya ruh arıza halidir.
Konut işçilerinin iş kazası veya meslek hastalığı durumunda tazminat alma hakkı var mıdır?
Konut işçisi iş kazası ve meslek hastalıkları nedeni ile maddi ve manevi tazminat isteme hakkına sahiptir.
Konut işçilerin ücreti nasıl belirlenir?
Konut işçisine İş Kanunu hükümlerine göre ücret ödenir. Asgari Ücret Tarifesi 2017 yılının birinci dönemi için konut işçisine ödenecek en az ücret tarifesi bir örnek ile aşağıdaki şekilde olacaktır.
Brüt asgari ücret = 1.777,50 TL
Sigorta primi işçi payı (%14) = 248,85 TL
İşsizlik Sigortası işçi payı(% 1) = 17,78 TL
Damga Vergisi (%0,66) = ----------
Ücret Gelir Vergisi = -----------
Kesintiler Toplamı = 266,63 TL
Net Ücret = 1510,88 TL.
Konut işçisinin ücreti apartman genel giderlerinden karşılanır. Apartman aidatlarının yeterli miktarda toplanıp toplanmamasına bakılmaksızın ödenmesi zorunludur. Konut işçisinin ücretinin tam olarak ödendiğinin ispatı apartman yöneticisine aittir.
Ücretin zamanında ödenmemesi durumunda ne yapılabilir?
4857 sayılı İş Kanunu’nun 34.maddesi uyarınca; ücreti ödeme gününden itibaren yirmi gün içinde zorunlu bir neden dışında ödenmeyen işçi, iş görme borcunu yerine getirmekten kaçınabilir. Bu nedenle iş akdini fesheden işçi kıdem tazminatı alabilir.
Ücret alacaklarına ilişkin davalarda zamanaşımı ne kadardır?
Alacağın tahakkukundan 5 yıl içinde dava açılmak zorundadır.
Fazla çalışma ücreti nedir?
Günlük çalışma süresinin dışında fazla çalışma yapılabilir, ancak;
Fazla çalışma süresi günde 3 saati geçemez.
Fazla çalışma 1 yılda 270 saatten fazla olamaz.
Her 1 saat fazla çalışma için verilecek ücret, normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının en az yüzde elli yükseltilmesi suretiyle ödenir.
Fazla saatlerde çalıştırmak için konut işçisinin muvafakatinin alınması gerekir. Taraflar anlaşırsa yüzde 50’nin üzerinde fazla mesai ödenebilir ama taraflar yüzde 50’nin altında anlaşamaz.
Cumartesi günü iş günüdür.
Dini bayramlar kaç gündür?
Ramazan Bayramı: Arefe günü saat 13.00’te başlar ve 3.5 gündür.
Kurban Bayramı: Arefe günü saat 13.00’te başlar ve 4.5 gündür.
Ara dinlenmesi süresi ne kadardır?
1 saatten daha kısa süreli işlerde 15 dakika
1 saatten fazla 7.5 saatten az işlerde 30 dakika
7.5 saatten fazla işlerde 1 saattir.
Ara dinlenmeler zorunlu olup dinlenmeler çalışma süresinden sayılamaz.
Hesap pusulası nedir?
Ücret öderken sadece bordro imzalanması yeterli değildir. İş Kanununun 37. maddesine göre apartman yöneticisi (işveren) her ödemede, - işyerinde veya bankaya yaptığı ödemelerde işçiye ücret hesabını gösterir imzalı veya işyerinin özel işaretini taşıyan bir pusula vermek zorundadır. Bu pusulada ödemenin günü ve ilişkin olduğu dönem ile fazla çalışma, hafta tatili, bayram ve genel tatil ücretleri gibi asıl ücrete yapılan her çeşit eklemeler tutarının ve vergi, sigorta primi, avans mahsubu, nafaka ve icra gibi her çeşit kesintilerin ayrı ayrı gösterilmesi gerekir.
Konut işçisinin kendisine tahsis edilmiş yeri ne zaman ve hangi koşullarda tahliye etmesi gerekir?
634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanunu’nun Ek 2. maddesine göre: Kat malikleri kurulunca veya bu kurulca yetki verilen yönetici tarafından sözleşmeleri herhangi bir nedenle feshedilen veya sona eren konut işçisi, kaloriferci, bahçıvan ve bekçiler ile dışarıdan atanan yöneticiler kendilerine bu görevleri dolayısıyla bir yer tahsis edilmiş ise, bu yerleri on beş gün içerisinde boşaltmak zorundadırlar. Bu süre içinde boşaltılmayan yerler yöneticinin veya kat maliklerinden herhangi birinin başvurusu üzerine başkaca tebligata lüzum kalmadan mahalli mülki amirlerin kararı ile bir hafta içinde zabıtaca boşalttırılır. İdare ve yargı organlarına yapılacak başvuru, bu kararların yerine getirilmesini durdurmaz. İlgililerin kanun ve sözleşmeden doğan hakları saklıdır.
Yöneticinin yetki, görev ve sorumlulukları nelerdir?
Yönetici adli ve idari mercilerde, uyuşmazlık konusu ile ilgili olarak işvereni temsil eder. Konut yöneticilerinin görev, yetki ve sorumlulukları Konut Kapıcıları Yönetmeliğinin 4. maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre yöneticinin görev ve yetkileri şunlardır:
- İşverence kendisine yazılı yetki verilmesi koşulu ile iş ve toplu iş sözleşmesi yapmak, değiştirmek ve feshetmek.
- Merkezi ısıtmalı kaloriferli konutlarda konut işçisi için ateşçi belgesinin varlığını araştırmak, belgesi olanı işe almak,
- Konut işçisinin işe girişinde sağlık raporunu istemek, uygun olanı işe başlatmak ve yılda bir sağlık kontrolünü yaptırmak,
- Konut işçisinin İş Kanunu ve sözleşmesinden doğan ücret ve tazminat haklarını zamanında ve usulüne uygun olarak ödemek, sigorta primlerini zamanında yatırmak,
- Konut tesisatının kullanma biçimiyle ilgili teknik bilgiyi yazılı olarak konut işçisine vermek ve özelliklerine uygun olarak bakımının yapılmasını sağlamak,
- Konut işçisi için ayrılan konutun sağlık ve yaşama koşullarına uygunluğunu sağlamak,
- Konut işçisinin çalışma koşulları ile görevlerini belirten bir belgeyi konut sakinlerinin bilgisine sunmak ve bu belgeyi ilgililerin görebileceği konutun girişinde bir yere asmak,
- Konut işçisi konutunun tahliyesi gerektiğinde, 634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanunu gereğince idari makamlara başvurmak.
Konut işçisi ile düzenlenecek iş sözleşmesinde neler olmalı?
Konut işçisi ile yapılacak iş sözleşmesinde;
a)-İş sözleşmesinin türü ve çalışma biçimi ile işveren ve işyeri adı ve adresi,
b)-Konut işçisinin kimliği,
c)-İşe başlama tarihi, yapacağı işler,
d)-Temel ücreti ve varsa ücret ekleri, ücret ödeme şekli ve zamanı,
e)-Çalışma süresi ve ara dinlenmesi varsa özel hükümler,
f)-Düzenleme tarihi ve tarafların imzası hususlarının bulunması gerekir. (Konut işçisinin çalışma süresi genel olarak haftalık 45 saattir. Bu süre çalışma biçimine göre sözleşme ile azaltılabilir. Ayrıca İş Kanunu 63’üncü maddesindeki süreyi aksatmamak koşulu ile yoğunlaştırılmış çalışma ilişkisi de kurulabilir. Çalışma saatleri yaz ve kış saat uygulamaları ve iklim şartları dikkate alınarak düzenlenebilir.
Konut işçilerinin Kıdem tazminatı nasıl hesaplanır?
Kıdem tazminatı, kıdem tazminatı tavanını (01.01.2017 tarihi itibariyle 4.426,16 TL) aşmamak üzere para ve para ile ölçülebilir her türlü hak ve menfaatlerin birer aylık toplamıdır.
-Konut işçisi görev yaptığı işyerine ait konut işçisi dairesinde oturur, elektrik, su ve yakıt gideri işveren tarafından karşılanır ise bu masraflar da kıdem tazminat hesabına dahil edilir. Kıdem tazminatına eklenecek kira bedeli; konut işçisinin oturduğu konut işçisi dairesinin emsal kira bedeli,
Kıdem tazminatına eklenecek elektrik, su ve yakıt gideri ise ortalama birer aylık elektrik, su ve yakıt gideridir.
-Ancak konut işçisi, konut işçisi dairesinde oturmuyor ise kıdem tazminatı hesabına kira bedeli eklenmez. Konut işçisinin su, elektrik, ısınma ve sıcak su giderlerine kısmen ya da tamamen katılıp katılmayacağının sözleşme ile belirlenmesi gerekir. Yani elektrik, su ve yakıt bedellerini sözleşmeyle konut işçisinin ödeyeceği bağıtlanmış ve konut işçisi ödemişse o zaman bunlar da eklenmez. Sözleşme imzalanmamışsa bu giderler konut işçisi tarafından ödeniyorsa yine eklenmez fakat kat malikleri tarafından karşılanmışsa yine eklenmesi gerekir.
Bu tür giderlerde son faturalara bakılmaz, son bir yılın faturalarının ortalaması kıdem tazminatına eklenir.
Kıdem tazminatına dahil olmayan ödemeler hangileridir?
- Fazla çalışma ücreti
- Hastalık yardımı
- İş sağlığı ve güvenliği amacıyla verilen iş elbisesi ve koruyucu malzeme bedelleri
- Hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil (dini bayram, yılbaşı) günleri için ödenen ücretler
- İzin harçlığı
- Evlenme yardımı
- Doğum yardımı
- Ölüm yardımı
- Teşvik ikramiyesi ve primleri
- Bir defaya mahsus ödenen ikramiyeler
- Yeni iş arama yardımı
- Bayram harçlığı
- Vardiya ücreti
- İşsizlik sigortası primi işveren payı
- İşle ilgili malzeme bedelleri
- Süreklilik arz etmeyen, bir defaya ma0hsus ödemeler
Kıdem tazminatı ödenmesinde muhatap kimdir?
Kıdem tazminatında normalde muhatap kat malikleridir. Kıdem tazminatından daireyi satan ve alan kat malikleri birlikte sorumlu ise de evi satan kat malikinin kıdem tazminatı payından sorumluluğu iki yıldır.
Kıdem tazminatında bir yıldan az süreler de hesaplamada oransal olarak dikkate alınır. Konut işçisinin kıdem tazminatından 193 Sayılı Gelir Vergisi Kanununun 23. maddesi gereğince Gelir Vergisi, 488 sayılı Damga Vergisi Kanununun (2) Sayılı Tablonun lV. bölümünün (34) numaralı fıkrası gereğince Damga Vergisi kesilmez.
Kıdem tazminatını hak etme koşulları nelerdir?
a-Hizmet akdinin işçi tarafından;
- 4857 sayılı İş Kanununun 24 üncü maddesinde belirtilen ve işçiye hizmet akdini derhal fesih hakkı veren sebeplerden dolayı,
- Muvazzaf askerlik hizmetinden dolayı,
- Bağlı bulunduğu kanunla kurulu kurum veya sandıklardan yaşlılık, emeklilik veya malullük aylığı ya da toptan ödeme almak amacıyla,
- Kadının evlendiği tarihten itibaren bir yıl içerisinde kendi arzusu ile feshedilmiş olması
b-Hizmet akdinin işveren tarafından 4857 sayılı İş Kanununun 25 inci maddesinde belirtilen ve işverene hizmet akdini derhal fesih hakkı veren ve II numaralı bentte belirtilen ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri dışındaki sebeplerden dolayı feshedilmiş olması.
c-Hizmet akdinin işçinin ölümü sebebiyle son bulması. (Tazminat işçinin kanuni mirasçılarına ödenir.)
İşçinin bağlı bulunduğu kanunla kurulu kurum veya sandıklardan yaşlılık, emeklilik veya malullük aylığı ya da toptan ödeme almak amacıyla hizmet akdini sona erdirmesi halinde, kıdem tazminatı hakkından faydalanabilmesi için aylık veya toptan ödemeye hak kazanmış bulunduğunu ve kendisine aylık bağlanması veya toptan ödeme yapılması için yaşlılık sigortası bakımından bağlı bulunduğu kuruma veya sandığa müracaat etmiş olduğunu belgelemesi şarttır. İşçinin ölümü halinde bu şart aranmaz.
Eğer hizmet akdi yukarıda belirtilen haller dışında, işçinin kendi isteği ile sona erdirilmiş veya ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller nedeniyle işveren tarafından sona erdirilmişse, işçinin kıdem tazminatı hakkı doğmaz.
15 yıllık çalışma süresini doldurmuş olanlar için kıdem tazminatı hakkı
Kıdem tazminatına hak kazanma koşullarını düzenleyen 1475 sayılı İş Kanununun 14 üncü maddesinde 15 yıl çalışma süresini dolduranlar için özel bir hüküm yer almadığı gibi yine maddede belirtilen ve yukarıda açıklanan özel bazı durumlar dışında işten kendi isteğiyle ayrılan işçilere kıdem tazminatı ödenmemektedir. Ancak daha önceleri sigortalılar yaş şartı aranmaksızın belli gün sayısını doldurunca emekli olabilmekte (yaşlılık aylığı bağlanmakta) ve kıdem tazminatı alabilmekteydiler. 08.09.1999 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan 4447 sayılı Kanunla emeklilik için yaş şartı da getirildiğinden, prim ödeme gün sayısını tamamlayıp işten ayrılarak emeklilik yaşının dolmasını bekleyecek kişilerin kıdem tazminatı alabilmelerini sağlamak için aynı Kanunla 14 üncü maddeye yukarıdaki 2.a.4. maddede belirtilen bent eklendi. Buna göre;
08.09.1999 tarihinden önce: İlk sigortalı olduğu yani sigortalı olarak ilk işe başladığı tarihten itibaren 15 yıl çalışma (sigortalılık) süresini, 3600 prim ödeme gün sayısını dolduran, ancak gerekli yaşı doldurmadığı için emekli olamayan, dolayısıyla da yaşının dolmasını beklemek zorunda kalan kişi, prim ödeme gün sayısı dolduğu için artık çalışmak istemez ve işten ayrılırsa, işten kendi isteğiyle ayrılmış olsa dahi, 1475 sayılı İş Kanununun 14 üncü maddesine 4447 sayılı Kanunla eklenen ve yukarıda belirtilen söz konusu hüküm uyarınca kıdem tazminatı alabilir. Bu 15 yıllık ve 3600 günlük sürenin işçinin son çalıştığı işyerinde tamamlanmış olması şart olmayıp, daha önce çalışmış olduğu işyerlerindeki süreler de dahil edilir ancak son işyerindeki çalışma süresi ne kadarsa son işyerinden kıdem tazminatını o süre üzerinden alır. Bu haktan yararlanabilmek için Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğünden veya Sosyal Güvenlik Merkezinden sigortalının bu 15 yıllık sigortalılık ve en az 3600 gün prim ödeme şartını tamamladığına dair yazı alması gerekir.
Kıdem tazminatında zaman aşımı süresi nedir?
Kıdem tazminatının zaman aşımı süresi genel hükümlere tabibidir, yani 10 yıldır. Zaman aşımı süresinin başlangıç tarihi yani işlemeye başladığı tarih ise işçi açısından hizmet akdinin feshedildiği tarihtir.
Sitelerde çalışma biçimleri nasıldır?
Sitelerde konut işçilerinin çeşitli şekillerde çalıştırıldıkları gözlenmektedir. Örneğin bazı sitelerde site görevlisi, bina görevlisi ayrımları yapıldığına rastlanmakta, sitelerde ayrıca bina yönetimi adı altında yapılanmalara rastlanılmaktadır. Bu türden çalışma biçimleri, bazen tapuya da işlenen site yönetim planı, bazen de yerleşik uygulamadan kaynaklanmaktadır. Ancak aslında buralarda da işveren tektir ve site yönetimleri işveren konumundadır.
İşin düzenlenmesi, izin, çalışma saatleri gibi konularda site yönetimi belirleyici konumdadır. Örneğin bir bina görevlisinin izin alması halinde site yönetimi, diğer bina ve site görevlilerini izin alan işçi yerine çalıştırabilir. Buna karşılık görevlendirilen işçinin iş yükünün artması nedeniyle işyeri uygulamasına göre uygun bir ek ücret ödenebileceği gibi İş Yasası uyarınca yaptığı fazla mesaiye karşılık ücret de ödenebilir.
