Ölüm Sigortası /Aylığı
09/09/2019
Ölüm sigortasının/aylığının amacı, aileyi geçindiren kişinin ölümü halinde oluşabilecek geçim sıkıntısını engellemek,aileyi korumaktır. Ölüm sigortasında ölüm aylığı bağlanması, toptan ödeme yapılması, aylık almakta olan kız çocuklarına evlenme ödeneği verilmesi ve cenaze yardımı yapılması 5510 sayılı kanunun 32-37. maddeleri ile düzenlenmiştir.
Hayatını kaybeden işçinin yakınlarına ölüm aylığı bağlanma şartları nelerdir?
Ölüm aylığı bağlanabilmesi için işçilerin (4/a) her türlü borçlanma süreleri hariç en az 5 yıldan beri sigortalı bulunup, toplam 900 gün malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olması gerekir.
Ölüm aylığı kimlere bağlanır?
Hayatını kaybeden işçinin eşine (resmi evlilik bağı olmak zorunda), çocuklarına, anne ve babasına ölüm aylığı bağlanır.
Ölüm aylığı yakınlara hangi şartlarda bağlanır?
* Eşin (kadın veya erkek farketmez) hak sahibi olabilmesi için evlenmemiş olması,
* Çocuklarda 18 yaşını doldurmamış, ortaöğrenimine devam ediyorsa 20, yükseköğrenimine devam ediyorsa 25 yaşını doldurmamış olması gerekir. Ancak kız çocuklarında bu geçerli değildir. Yaşları ne olursa olsun evli olmayan, evli olmakla beraber sonradan boşanan veya dul kalan kızlarının her birine,
*Yaşa ve cinsiyete bakılmaksızın Kurum Sağlık Kurulu kararı ile çalışma gücünü en az % 60 oranında yitirip malûl olduğu anlaşılmaları halinde çocuklarda yaş koşulu aranmadan ölüm aylığı bağlanır.
* İşçinin hayatını kaybetmesinin ardından anne ve babasına aylık bağlanma şartı olarak ilk koşul hayatını kaybeden işçisin eşinden ve çocuklarına aylık bağlanmasının ardından hisse kalmasıdır. İkinci olarak, anne ve babasının elde etmiş olduğu gelirinin asgari ücretin net tutarından daha az olması, olması ve diğer çocuklarından hak kazanılan gelir ve aylıklar hariç olmak üzere gelir ve/veya aylık bağlanmamış olması şartıyla ana ve babaya; ana ve babanın 65 yaşın üstünde olması halinde ise artan hisseye bakılmaksızın %25 oranında aylık bağlanır.
Ölüm aylığı hangi koşullarda kesilir veya kısıtlanır?
*Dul eşin sigortalı bir işte çalışma veya herhangi bir sigorta kolundan gelir alması aylık bağlanmasını engellemez ancak oranını etkiler.
*Evlenirse aylık kesilir, ancak evliliği ölüm nedeniyle sona ererse ve sonraki eşten de ölüm aylığına hak kazanması durumunda tercih ettiği aylık bağlanır.
*Çocukların kendi sigortalılıklarının başlamasından itibaren (bir işe başlamalarından itibaren) ilk ödeme döneminde ölüm aylığı kesilir.
Hesaplanan Ölüm Aylığı Hangi Oranlarda Bağlanır?
Hesaplanan aylığın bağlanmasında dul eşe %50'si, çocuğu yoksa %75’i, şartları sağlayan çocukların her birine %25’i, sigortalının ölmesi halinde anasız veya babasız kalmış ya da eşin evlenmesi halinde çocuğa hesaplanan aylığın %50'si, hak sahibi eş ve çocuklardan artan gelir olması halinde sigortalının şartı sağlayan ana babasına gelirin %25 aylık bağlanır.
Bağlanacak aylık ve gelirlerin birleşmesi durumunda hangi aylık bağlanır?
*Hem malûllük hem de yaşlılık aylığına hak kazanan sigortalıya, bu aylıklardan yüksek olanı, aylıklar eşitse yalnız yaşlılık aylığı,malûllük, vazife malûllüğü veya yaşlılık aylığı ile birlikte, ölen eşinden dolayı da aylığa hak kazanan sigortalıya her iki aylığı,
*Ana ve babasından ayrı ayrı aylığa hak kazanan çocuklara, yüksek olan aylığın tamamı, az olan aylığın yarısı,
*Birden fazla çocuğundan aylığa hak kazanan ana ve babaya en fazla ödemeye imkân veren ilk iki dosyadan yüksek olan aylığın tamamı, düşük olan aylığın yarısı bağlanır.
*Malûllük, yaşlılık, ölüm sigortaları ve vazife malûllüğü ile iş kazası ve meslek hastalığı sigortasından hak kazanılan aylık ve gelirler birleşirse, sigortalıya veya hak sahibine bu aylık veya gelirlerden yüksek olanın tamamı, az olanın yarısı, eşitliği halinde ise iş kazası ve meslek hastalığından bağlanan gelirin tümü, malûllük, vazife malûllüğü veya yaşlılık aylığının yarısı bağlanır .
Ölen sigortalıların hak sahiplerine ölüm aylığı bağlanamaması durumundane yapılır?
Ölen sigortalıların hak sahiplerine ölüm aylığı bağlanamaması durumunda ölüm toptan ödemesi yapılır. Ölen sigortalıya ilişkin koşulların gerçekleşmemesi ölüm tarihi esas alınmak kaydıyla kanunun 31. maddesinin birinci fıkrasına göre hesaplanan ölüm toptan ödeme tutarı, sigortalının eşine, çocuklarına, ana ve babasınayine Kanunda belirtilen hisseler oranında paylaştırılır. Ölüm toptan ödemesi yapılabilmesi için, hak sahiplerinin kurumca istenen gerekli belgelerle başvurması gerekir. Kısa vadeli sigorta kolları ile genel sağlık sigortası primleri toptan ödeme yoluyla ödenmez. Sigortalının, varsa hizmet borçlanmaları ile isteğe bağlı sigorta primleri de ölüm ve yaşlılık toptan ödemelerine dahil edilir. Talep edilmemesi halinde ödeme yapılmaz.
Evlenme ödeneği hangi şartlarda verilir?
Ölüm geliri veya aylığı almakta iken evlenen ve bu nedenle aylığı kesilen kız çocuklarına bir defaya özgü olmak üzere, evlenme tarihindeki gelir ve aylığının iki yıllık tutarı topluca ödenir. İki yılın sonunda ölüm aylığı diğer hak sahipleri için tekrar hesaplanır. Ancak evlenme ödeneği alan kız çocuğu 2 yıl içinde yeniden hak sahibi olursa iki yıllık süre dolana kadar gelir ve aylık bağlanamaz, sadece genel sağlık sigortalısı olarak sağlık hizmetlerinden yararlanabilir.
Cenaze ödeneği hangi şartlarda verilir?
Cenaze ödeneği,iş kazası veya meslek hastalığı sonucu, sürekli iş göremezlik geliri, malullük veya yaşlılık aylığı alırken kendisi için en az 360 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası primi bildirilmiş olan ölen sigortalının ailesine verilir. Verilecek cenaze ödeneğinde ölüm tarihinde sigortalı olma şartı aranmaz. Cenaze ödeneği sigortalının sırasıyla eşi, yoksa çocuklarına, o da yoksa ana veya babasına, o da yoksa kardeşlerine verilir. Cenazenin bu kişiler dışında gerçek veya tüzel kişiler tarafından kaldırıldığının belgelenmesi durumunda, masraflar gerçek veya tüzel kişilere ödenir. Cenaze ödeneği verilebilmesi için, hak sahiplerince ölüm tarihini belirten bir dilekçe ile sosyal Güvenlik Kurumuna başvurması gerekir. Cenaze ödeneği, Kurum Yönetim Kurulunca belirlenip Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı tarafından onaylanan tarife üzerinden ödenir.
Önemli Not!Cenaze ve evlenme ödenekleri ile ölüm toptan ödemesi, hakkın doğduğu tarihten itibaren beş yıl içinde istenmezse düşer.
