Covid-19 Salgınının Disk /Genel-İş Kadın İsçileri Üzerindeki Etkileri Araştırması

04/03/2021

Bu yıl 8 Mart’ı, Covid-19 salgının etkisi ile kadına yönelik şiddetin ve kadın emeğine yönelik saldırıların arttığı, işsizliğin yükseldiği, toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin derinleştiği bir süreçte karşılıyoruz. 

Uzun süren karantina dönemleri, iş yerlerinin, okulların ve kreşlerin kapalı kalması ekonomik hayatta etkisini her geçen gün daha fazla hissettirirken, çalışma hayatında güvencesiz konumda çalışan kadınların iş hayatından çekilmelerine, çalışma biçimlerinin değişmesine, kayıt dışı sektörlerde çalışanların gelirlerinin düşmesine ve işsizliğin artmasına yol açtı.

Kadın istihdamının yoğun olduğu sağlık, eğitim, belediye, toptan ve perakende sektörlerinde çalışanlar da bu süreçten olumsuz etkilendi. Bu süreçte Sendikamıza üye kadın işçilerin de çalışma ve yaşam koşulları ağırlaştı. Bu çalışmanın amacı da salgın sürecinde kadın üyelerimizin çalışma koşulları, gelir düzeyleri, ev içi sorumlulukları, işyerinde ve evde şiddet gibi konularda yaşadıkları sorunları araştırmaktır.

Ocak 2021 döneminde gerçekleştirilen anket çalışmasının sonuçları, Covid-19 salgını ile birlikte kadın işçilerin hem işyerlerinde hem de evde çalışma koşullarının ağırlaştığını gösterdi. Kadın işçilerin çalışma biçimleri değişti, hane içinde işsizlik nedeniyle maddi sorunlar arttı, ücret eşitsizlikleri derinleşti. Kadınlara ve çocuklara yönelik şiddet hem işyerinde hem de evde artarak devam etti. Salgına yönelik tedbirler yetersiz kaldı, birçok üyemiz salgın sürecinde hastalandı. Kısacası Covid-19 salgını ile birlikte kadın üyelerimiz sadece sağlık açısından değil, toplumsal ve ekonomik açıdan da olumsuz etkilendi.

Bu araştırmanın amacı, DİSK/Genel-İş Sendikasına üye kadın işçilerin salgın sürecinde çalışma ve yaşam koşullarında yaşadıkları sorunları ayrıntılı bir şekilde ele almaktır. Araştırma, DİSK/Genel-İş Araştırma Dairesi tarafından planlandı, hazırlandı ve saha çalışması 21-29 Ocak 2021 tarihleri arasında yürütüldü.

Araştırma kapsamında Sendikamıza üye kadın işçiler için GoogleForms uygulaması kullanılarak çevrimiçi (online) araştırma soru formu oluşturuldu. 29 Ocak 2021 tarihinde telefon numaralarına ulaşılan 18 bin 848 kadın üyemize mesaj yoluyla gönderildi. Üyelerimizin 2 bin 108’i (yüzde 11,1) ankete katıldı. Ankete katılan üyelerimizden 2 bin 50’si (yüzde 97,2’si) anketi tamamladı, 58’i (yüzde 2,8) ise anketi yanıtlamadı. Online (çevrimiçi) anket formu sadece anket bağlantısı gönderilen işçilerce dolduruldu.

Araştırmada öne çıkan sonuçlar şöyledir: 

Demografik Özellikler:

• Kadın işçilerin yüzde 49’u 36-55 yaş aralığında, yüzde 45’i 26-35 yaş aralığındadır.
• Kadın işçilerin yüzde 40,2’si yüksek öğrenimlidir.
• Hanehalkı büyüklüğü 1-3 kişiden oluşmaktadır.

Çalışma Koşulları ve Ücret Düzeyleri:

• Karantina sürecinde her 10 haneden 3’ünde işsizlik yaşandı.
• Kadın işçilerin yüzde 70’inin salgın sürecinde çalışma biçimi değişti, yüzde 50’si işe dönüşümlü gitti.
• Kadın işçilerin yüzde 38’inin geliri düştü.
• Ücret eşitsizliği derinleşti.

İşçi Sağlığı:

• Kronik rahatsızlığı olmasına rağmen uzaktan çalıştırılan kadın işçi oranı yalnızca yüzde 22!
• Kendisinin veya çalışma arkadaşının covid-19’a yakalandığını belirtenlerin oranı yüzde 76!
• İşçi sağlığı ve iş güvenliği önlemleri yetersiz!
• Kadın işçiler sağlıkları için endişe duyuyorlar.

Salgın Sürecinde Ev İçi Sorumluluklar:

• Salgın sürecinde ev içinde yaşanan öncelikli sorunlar; ev işleri, çocuk ve yaşlı bakımı oldu.
• Salgında her 10 kadından 2’si ev içi sorumlulukları (yaşlı, çocuk bakımı gibi) nedeniyle izin aldı.
• Salgında kadınların işyerinde çalışma süresi azalırken, evde çalışma süresi arttı.
• Salgın sürecinde çocuk bakımı önemli bir sorun oldu. 

Kadına Yönelik Şiddet:

• Kadın işçilerin yüzde 68’i salgın sürecinde kadın ve çocuklara yönelik şiddetin arttığını belirttiler.
• Salgın sürecinde kadın üyelerimizin yüzde 44’ü ev içinde tartışma ve çatışma yaşadı.
• Kadın üyelerimizin yüzde 7’si şiddete uğradı.
• Kadınların yüzde 64’ü psikolojik şiddete, yüzde 28’i ekonomik şiddete maruz kaldı.
• İşyerlerinde de şiddet arttı: her 10 kadın işçiden 2’si işyerinde şiddete uğradı.

Sendika:

• Türkiye’de sendikalarda kadınların temsiliyeti yetersiz!
• Kadın işçilerin eylem ve etkinliklere katılımı düşük!

Raporun tamamına PDF formatında ulaşmak için tıklayın.