Bu Bir “İş Kazası” mıydı?
22/01/2019
Kozan Belediyesi’ne ait temizlik kamyonu, kamyon içindeki çöpü çöp aktarma istasyonuna boşaltmak isterken kamyonun arkasında bulunan temizlik işçisi Beyti Topçu (37) dengesini kaybederek önce çöp aktarma istasyonuna oradan da içerisi çöp dolu bulunan çöp konteynerine düşerek yaşamını yitirdi.
Yukarıdaki haber bir iş kazası olarak kayıtlara geçti.
Peki Bu bir “iş kazası” mıydı?
Bugüne kadar hep şunu tekrar ettik: İşçi sağlığı ve iş güvenliğinin temel ilkesi; işçinin güvensiz hareket ve davranışına karşın iş kazası ve meslek hastalıklarının oluşmasını önleyecek önlemlerin alınmasıdır.
Bu temel ilkenin bize söylediği eğer bir işyerinde işveren, “İş Sağlığı ve Güvenliği” tedbirlerini tam anlamıyla alırsa o işyerinde iş kazası olmaz. Oluyor ise mutlaka bir veya birden fazla, tedbirlerin alınmasında ihmal vardır.
Peki tedbirleri kim alacak, sorumlu kim?
6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’na göre, işyerinde gerekli tedbirleri alması gereken, bundan sorumlu olan işverendir.
Çöp toplama işinde çalışan işçiler birçok tehlike ve riskle karşı karşıyadır.
Çöp toplama işi genellikle gece saatlerinde ve zaman baskısı ile yapılmaktadır. Bu nedenle bu işin yapılması sırasında bazı psikososyal riskler ortaya çıkmaktadır.
Ayrıca işçiler çöp toplarken, çalışma ortamındaki fiziksel tehlikelere (titreşim, termal konfor şartları, gürültü, aydınlatma, kesici ve delici cisimler, soğuk ve sıcak nesneler, ağır yük kaldırma, indirme, çöp toplarken aracının arkasında durma gibi), kimyasal tehlikelere ve biyolojik tehlikelere (toz, toprak, gaz, duman, tehlikeli kimyasallar, bulaşıcı hastalıklar gibi) maruz kalırlar.
Bu psikososyal, fiziksel, kimyasal ve biyolojik risklere maruz kalan işçilerde güvensiz hareket ve davranışlar başlar. Yukarıda haberi yapılan iş kazasında işveren üstüne düşen sorumlulukları yerine getirmemiş, sözünü ettiğimiz psikososyal riskler gerçekleşerek işçinin hayatını kaybetmesine neden olmuştur.
İşveren, işçilerin bu çalışma temposunu ve koşullarını dikkate alarak; çöp toplamaktan başlayarak toplanan çöpün çöp aktarma istasyonuna boşaltımına kadar olan çalışma ortamındaki tüm tehlike ve riskleri belirlemek için, uzman kişilerle birlikte RİSK DEĞERLENDİRMESİ yapmalı. Gerekli olan tüm sağlık ve güvenlik önlemlerini almak zorundadır.ü
İşverenin, meydana gelebilecek araç kazaları, işçilerin çöp toplarken ve boşaltırken maruz kaldığı kazalar ile işçilerin maruz kalabilecekleri psikososyal, kimyasal veya biyolojik riskler için alabileceği bazı önlemler;
► Çöp kamyonu sürücüleri ile çöp toplayan işçileri meydana gelebilecek iş kazalarına, meslek hastalıklarına karşı neler yapmaları konusunda eğitilmelidir.
► Çöp kamyonu sürücüsünün emniyet kemeri kullanması mutlaka kontrol edilmelidir.
► Çöp toplama sahası içerisinde hız limitleri koyulmalı ve bu limitlere uyulup uyulmadığı izlenmelidir.
► Çöp toplama saatleri molalar da dikkate alınarak çalışılan alana göre düzenlenmelidir.
► Çöp kamyonları çalışmaya başlamadan önce ve çalıştıktan sonra kontrol edilmelidir.
► Çöp toplayıcıların araçlardan düşmesini engellemek için çöp kamyonu kenarlarındaki platformlara korkuluk yapılmalıdır.
► Çöp toplayan işçilere çöp içerisindeki delici veya kesici malzemelerden korunmaları, aşırı soğuk ve sıcaktaki çalışmalar için yaptıkları işe uygun uygun kıyafet ve eldiven verilmelidir.
► Çöp toplama istasyonlarında işçilerin düşmelerini engellemek için korkuluk yapılmalıdır.
► İşçilerin maruz kalabilecekleri biyolojik tehlikeler analiz edilerek sağlık gözetimi özellikle biyolojik tehlikelere karşı yapılmalı ve sıvı geçirmez iş elbisesi ve eldiven verilmelidir.
► İşçilerin temizliği için işyerinde banyo, tuvalet, lavabo bulundurulmalı, iki gözlü elbise dolabı olmalı ve buralar devamlı temiz tutulmalı, yeterli temizlik malzemesi sürekli olmalıdır.
Sonuç olarak; bütün iş kazaları risk değerlendirme çalışmaları yapılarak, meydana gelebilecek risklere göre uygun tedbirler alınarak önlenebilir niteliktedir. Bu bilinçle hareket etmek, meydana gelebilecek her bir iş kazası sonucu ölümü, "iş cinayeti" olarak ele almak ve işverenlerin her türlü tedbiri alması için bu çerçevede mücadele etmek en uygun hareket tarzı olacaktır.
Yukarıdaki iş kazasındaki ihmallerin başında çöp toplama istasyonunun yüksekte bir yer olması gözetilerek, işçilerin düşmelerini önlemek için çöpün aktarıldığı yerin etrafı mutlaka korkuluk ile çevrilmesi gerekirdi (ölen işçi çöp boşaltımı için düğmeye basarken dengesini kaybedip çöp toplama istasyonuna düşmüştür). Çöp toplama istasyonundaki metan gazı oluşumu nedeniyle boşaltım yapan işçilerin maske takarak çöp boşaltım işini yapmaları gerekiyordu (düşen işçiyi kurtarmaya gelen 3 işçi de metan gazından zehirlenmiştir). Toplanan çöpün çöp istasyonuna boşaltımı sırasında boşaltım işi ile ilgili işçiler birbiri ile irtibatta olmaları konusunda uyarılmış ve bunun eğitimi mutlaka işçilere verilmiş olmalıydı.
