ENGLISH

DİSK-AR: DAR GELİRLİNİN GIDA ENFLASYONU YÜZDE 110!

04.06.2024

2024 Mayıs dönemine ait TÜİK Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) 3 Haziran 2024’te yayımlandı. TÜİK verilerine göre TÜFE’deki (2003:100) değişim 2024 Mayıs’ta bir önceki aya göre yüzde 3,37 ve bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 75,45 oldu. 2024 yılının ilk beş ayında ortalama fiyat artış oranı ise yüzde 22,72 olarak gerçekleşti.

2024 Mayıs döneminde en yüksek fiyat artışı yıllık yüzde 104,8 ile eğitim oldu. İkinci en yüksek fiyat artışının görüldüğü harcama grubu yıllık yüzde 93,21 artışla konut olurken üçüncü harcama grubu ise yüzde 92,94 ile lokanta ve oteller oldu.

Ancak TÜİK madde fiyat listesini Haziran 2022’den bu yana açıklamadığı için ürün ve hizmet bazında ortalama fiyatlar tam olarak bilinmiyor. TÜİK, DİSK tarafından açılan ve kazanılan davaya rağmen yargı kararını uygulamayı reddetti. Bu nedenle enflasyon oranını hesaplanmasına kaynak teşkil eden madde fiyat listesi görülemiyor.

Kesinleşen yargı kararını uygulamayı reddeden TÜİK Başkanlığı görevini yapmalı ve kesinleşen yargı kararını gecikmeksizin yerine getirerek madde sepeti ortalama fiyat listesini derhal açıklamalıdır.

Resmi gıda enflasyonu yüzde 70,14 iken dar gelirlinin gıda enflasyonu yüzde 86-110 arasında!

TÜİK, Mayıs 2024 döneminde gıda enflasyonunu yüzde 70,14 olarak açıkladı. Ancak bu enflasyon halkın hissettiği gerçek enflasyonu yansıtmaktan oldukça uzak bir oran. DİSK-AR’ın TÜİK verilerinden yararlanarak yaptığı hesaplamaya göre resmi gıda enflasyonu ortalama yüzde 70,1 olarak gerçekleşirken emeklilerde gıda enflasyonu yüzde 86,1 oldu. Üçüncü yüzde 20’lik gelir grubunun gıda enflasyonu yüzde 80 olurken, düşük gelirli ikinci yüzde 20’lik grubun gıda enflasyonu yüzde 91,7 ve en yoksul yüzde 20’lik gelir grubun gıda enflasyonu ise yüzde 110,1 olarak gerçekleşti.

Yüksek gelir gruplarının daha düşük gıda enflasyonu hissettiği görülüyor. Dördüncü (yüksek) yüzde 20’lik gelir grubunun gıda enflasyonu yüzde 67,1 olurken en yüksek gelir grubunun gıda enflasyonu ise yüzde 51,1 oldu. Böylece en yoksul gelir grubunun gıda enflasyonu yüzde 110 olurken, en yüksek gelir grubunun gıda enflasyonu yüzde 51 oranında kaldı. Bu durum enflasyonun gelir gruplarına, farklı toplumsal kesim ve sınıflara göre önemli ölçüde farklı hissedildiğini ortaya koyuyor.

Gıda enflasyonunda olduğu gibi resmi ortalama enflasyon oranları da düşük gelirlilerin, emekçilerin günlük yaşamda karşılaştığı ve hissettiği oranlar değildir. Uluslararası alanda Avrupa, ABD, Almanya ve Japonya Merkez Bankaları gibi çeşitli kuruluşlar tarafından hissedilen/algılanan ve beklenen tüketici enflasyonu düzenli olarak yayımlanıyor. Ancak TÜİK, aylık Tüketici Eğilim Anketi gerçekleştirmesine rağmen, bunun çıktısı olan “hissedilen/algılanan enflasyon”u açıklamıyor. TÜİK, uluslararası kuruluşların yaptığı gibi halkın hissettiği/algıladığı enflasyon oranı ve beklenen enflasyonu da elinde hazır bulunan verileri işleyerek yeni bir veri olarak yayımlamalıdır. TÜİK ayrıca gelir gruplarına göre enflasyon farklılaşmasını da açıklamalıdır.