ENGLISH

TÜİK Yargı Kararına Uymadı: Enflasyonu Saklamaya Devam Ediyor

03/05/2023

TÜİK, yargı kararını yok sayarak madde sepetini yine açıklamadı!
Resmi enflasyon halkın hissettiği enflasyon değil!
TÜİK tarafından açıklanan ortalama resmi enflasyon gelir gruplarının alım gücünü yansıtmıyor.
DİSK-AR tarafından yapılan hesaplamaya göre emeklilerin ve dar gelirlilerin gıda enflasyonu yüzde 70-80 aralığında seyrediyor.

2023 yılı Nisan ayı Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) 3 Mayıs 2023’te TÜİK tarafından yayımlandı. TÜİK çeşitli ürünlerin fiyatlarının dönemsel ve karşılaştırmalı olarak görülebildiği madde sepeti ve ortalama madde fiyatları listesini yargı kararına rağmen yayımlamadı.

TÜİK verilerine göre TÜFE’deki (2003=100) değişim 2023 Nisan ayında bir önceki aya göre yüzde 2,39, bir önceki yılın aralık ayına göre yüzde 15,21, on iki aylık ortalamalara göre yüzde 67,20 ve bir önceki ayın aynı ayına göre yüzde 43,68 olarak gerçekleşti.

Ancak TÜİK tarafından yayımlanan resmi ortalama enflasyon oranları farklı gelir gruplarının gerçeğini yansıtmıyor. Resmi ortalama enflasyon oranları düşük gelirlilerin, emekçilerin günlük yaşamda karşılaştığı ve hissettiği oranlar değildir. Bu nedenle DİSK-AR olarak TÜİK’in ham verilerinden yararlanarak emeklilerin, dar gelirlilerin, düşük gelirlilerin hissettiği gıda enflasyonunu yeniden hesaplıyoruz. Yaptığımız hesaplamaya göre gıda enflasyonu ortalama yüzde 53,9 olarak gerçekleşirken emeklilerde gıda enflasyonu yüzde 68,7 oldu. Üçüncü yüzde 20’lik gelir grubunun gıda enflasyonu yüzde 58,6 olurken, düşük gelirli ikinci yüzde 20’lik grubun gıda enflasyonu yüzde 69,5, en yoksul yüzde 20’lik gelir grubun gıda enflasyonu ise yüzde 79,6 olarak gerçekleşti.

Dördüncü yüzde 20’lik gelir grubunun gıda enflasyonu yüzde 53,4 olurken, en yüksek gelir grubunun gıda enflasyonu ise yüzde 39,7 oldu. Böylece en yoksul gelir grubu yüzde 79,6 oranında gıda enflasyonu hissederken, en yüksek gelir grubu ise yüzde 39,7 oranında gıda enflasyonu hissetmiş oldu. Bu durum enflasyonun gelir gruplarına göre önemli ölçüde farklı hissedildiğini ortaya koyuyor. AKP enflasyonu artırmaya devam ediyor. Aralık 2002’de yüzde 29,7 olan enflasyon oranı Nisan 2023’te yüzde 43,6 oldu.

Arzu Çerkezoğlu: TÜİK’i madde fiyat listesini açıklamaya ve gelir gruplarına göre enflasyon hesaplaması yapmaya çağırıyoruz.

DİSK Genel Başkanı Arzu Çerkezoğlu yaptığı açıklamada TÜİK’in madde sepeti listesini açıklamamasını protesto etti ve “TÜİK’i madde fiyat listesini açıklamaya ve gelir gruplarına göre enflasyon hesaplaması yapmaya çağırıyoruz” dedi.

TÜİK’in açıkladığı enflasyon verileriyle ilgili olarak DİSK Yönetim Kurulu adına Genel Başkan Arzu Çerkezoğlu’nun açıklaması şöyledir:

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) yargı kararına rağmen Nisan 2023 Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) kapsamında “madde sepeti ve ortalama madde fiyatları” listesini açıklamadı. Çeşitli temel gıda maddeleri ile ürünlerin ortalama fiyatlarının dönemsel olarak karşılaştırılmasına imkân veren madde fiyat listesi TÜİK’e göre “yanlış anlama ve yanıltıcı değerlendirmelere sebebiyet verdiği” gerekçesiyle Haziran 2022 itibarıyla yayımlanmıyor.

TÜİK’in bu veri karartma girişimine karşı açmış olduğumuz dava sonucunda idare mahkemesi madde fiyat listesinin açıklanmasına karar vermişti. TÜİK’e mahkeme kararını ileterek yaptığımız başvuruya rağmen TÜİK, bugün listeyi açıklamadı. Böylece enflasyon verileri daha da şaibeli hale geldi.

TÜİK’in sepetindeki soğanın, peynirin, makarnanın, etin, sütün, domatesin fiyatını halktan gizlemekteki ısrarı kabul edilemez. Bir kamu kurumunu yöneten kişilerin yargı kararlarına uymaması kabul edilemez.

DİSK Dava Açmış ve Haklı Bulunmuştu

Hukuksal süreci bir kez daha hatırlatmak isteriz: TÜİK’in Ocak 2003 ile 3 Mayıs 2022 arasında kesintisiz biçimde açıkladığı 400’ü aşkın maddenin ortalama fiyatını içeren madde fiyat listesini yayımlamaktan vazgeçmesi üzerine 6 Haziran 2022’de bilgi edinme hakkı çerçevesinde Cumhurbaşkanlığı İletişim Merkezi (CİMER) üzerinden TÜİK’ten ortalama madde fiyatı listesi verisini talep ettik. 23 Haziran 2022 tarihinde TÜİK bilgi talebimizi reddetti. Bunun üzerine Bilgi Edinme Değerlendirme Kurulu’na itiraz ettik. Kurul da 3 Ağustos 2022 tarih 2022/936 sayılı kararı ile talebimizi reddetti. Bunun üzerinde, Kurul kararının yasal dayanaktan yoksun olduğunu ve yıllardır açıklanan verilerin açıklanmasından vazgeçilmesinin hukuksuz olduğunu belirterek konuyu idare mahkemesine taşıdık.

Başvurumuz üzerine Ankara 6. İdare Mahkemesi 31 Mart 2023 tarih, 2022/2383 esas ve 2023/700 sayılı kararında DİSK olarak istediğimiz bilgilerin TÜİK tarafından elde edilen ve önceki yıllarda da kurum tarafından yayımlanmış olan istatistiksel verilere ilişkin olduğu ve bu bilginin kurumun görevi gereği elinde bulunması gereken bilgilerden olduğu gerekçesiyle bilgi edinme talebinin reddinin hukuksuz olduğuna ve dava konusu ret işleminin iptaline karar verdi.

Yargı kararı gereği olarak TÜİK, Haziran 2022’de durdurduğu enflasyona esas madde fiyat listesini 3 Mayıs 2023 itibarıyla yeniden açıklamak zorundayken listeyi gizlemeye devam etmektedir. TÜİK Başkanlığı’nın yapması gereken yargı kararına uymaktır. TÜİK Başkanlığı yargı kararlarını tanımayarak suç işlemektedir. Yüz yıla yakın yıllık köklü bir geçmişi ve birikimi olan bu kurum daha fazla ayaklar altına alınmamalı, şaibeli hale getirmemeli ve hukukun gereği yapılmalıdır. Konunun sonuna kadar takipçisi olacağız.