Toplu İş Sözleşmesinin ve Grevin Yasaklanmasına, Ücretsiz İzin Dayatmasına ve Sefalet Ödeneğine Hayır!
15/04/2020
Konfederasyonumuz DİSK’in “Covid-19 Salgınının Ekonomik ve Sosyal Hayata Etkilerinin Azaltılması Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi”ne ilişkin açıklaması:
Bir grup AKP milletvekili tarafından 14 Nisan 2020’de TBMM Başkanlığı’na sunulan “Covid-19 Salgınının Ekonomik ve Sosyal Hayata Etkilerinin Azaltılması Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi” işçi sınıfı için ağır hak kayıpları, adaletsizlikler ve eşitsizlikler içermektedir. Dahası teklif ile Anayasa açıkça ihlal edilmektedir.
Tümüyle işverenlerin çıkarlarını koruyan, birinci derecede muhatabı olmasına rağmen sendikaların hiçbir biçimde bilgilendirilmediği ve görüşlerinin alınmadığı bu yasa teklifi, salgın koşullarında on milyonlarca işçiyi ve ailesini korumak yerine, bir avuç işvereni korumayı politik bir tercih olarak açıkça ortaya koyan bir zihniyetin ürünüdür.
Bu yasa teklifiyle on milyonlara dayatılan, Türkiye’ye dayatılan sorunlar şunlardır:
1. Toplu İş Sözleşmeleri ve Grev Yasaklanıyor
Yasa teklifi ile 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu kapsamında toplu iş sözleşmelerinin yapılması, toplu iş uyuşmazlıklarının çözümü ile grev ve lokavta ilişkin süreçler üç ay süreyle durduruluyor ve Cumhurbaşkanı’na bu süreleri üç ay süreyle uzatma yetkisi tanınıyor. Bir diğer ifadeyle toplu iş sözleşmeleri, toplu pazarlık, grev ve lokavt üç ay süreyle (6 aya kadar uzatılabilecek) yasaklanıyor. Bu durum Anayasaya açıkça aykırıdır. Toplu iş sözleşmesi ve grev hakkı Anayasada güvence altına alınmış temel haklardandır. Temel hak ve özgürlükler kanun teklifi ile askıya alınamaz.
Öte yandan bu yasak milyonlarca işçiye ağır mağduriyetler yatacak, kamuda 1 milyon eski taşeron işçisinin toplu iş sözleşmesinin en az 6 ay sarkmasına ve eski taşeron işçilerin toplu iş sözleşmelerinin 2021 ortalarında sonuçlanmasına yol açacaktır.
Uluslararası sözleşmelere aykırı bir biçimde 2012 yılında çıkarılmış olan 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’nda belirtilen, sendikaların yetki düşürücü süre ve sebeplerini ortadan kaldırma gayesi olarak belirtilen bu düzenleme, aslında bu üç aylık süre döneminde bu hakları tümden kullanılamaz duruma getirmektedir. Covid-19 salgını sebebiyle sendikaların toplu iş sözleşmesi ve grev haklarını kullanımında ciddi zorlukların yaşandığı kabulümüzdür. Ancak bu zorluklar Yasa’da belirtilen yetki düşürücü süre ve sebeplerden kaynaklıdır. Çözüm de bu sebep ve sürelerin tümden ortadan kaldırılmasından geçmektedir. Uluslararası sözleşmelere aykırı bir yasanın işletilmesi için şimdi de Anayasal güvence altındaki toplu sözleşme ve grev hakkının Anayasa’ya aykırı biçimde gasp edilmesi, hatayı hata ile düzeltme gayretidir.
2. Ücretsiz İzin Dayatmasında Israr Ediliyor
Torba yasa teklifinde işten çıkarma yasağı ve ücretsiz izin konusunda da düzenlemeler yer almaktadır. İş Kanunu’na eklenen Geçici 10. Madde ile her türlü iş ve hizmet sözleşmesinin feshi (işten çıkarma) kanunun yürürlüğe girmesinden itibaren üç ay süreyle “ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzeri sebepler” dışında yasaklanmaktadır. Ancak işverenin tek taraflı olarak işten çıkarılması yasaklanan işçiyi tamamen veya kısmen ücretsiz izne çıkarabilmesine olanak verilmekte, ayrıca işçinin ücretsiz izne dayanarak geçerli sebeple iş sözleşmesini feshetmesi yasaklanmaktadır.
Ücretsiz izin dayatması ile işten çıkarma işlevsiz hale gelecek, işçiler için hak kayıplarına neden olacaktır. Yapılması gereken hiçbir önkoşul aranmadan işten çıkarılması yasaklanan tüm işçilere kısa çalışma ödeneği ve daha önce işten çıkarılan tüm işçilere işsizlik sigortası ödeneği verilmesini sağlamaktır.
Öte yandan işten çıkarma yasağını ihlal eden işverenlere brüt asgari ücret düzeyinde ceza öngörülmektedir. Bu çok zayıf yaptırımın sonucu olarak 2.943 TL ödeyen işveren yasak dinlemeyip işçi çıkartabilecektir.
3. Sefalet Ödeneği Büyük Eşitsizlik Yaratacak
Yasa teklifi ile işveren tarafından tek taraflı olarak ücretsiz izne çıkarılacak işçilerden kısa çalışma ödeneğinden yararlanma koşullarını yerine getirmeyen işçilere günlük 39,24 TL (aylık 1177 TL) nakdi ücret desteği verilmesi öngörülüyor.
Aynı şekilde 15 Mart 2020’den sonra işten çıkarılan ancak işsizlik sigortası ödeneğinden yararlanma koşulları taşımayan işçilere de günlük 39,24 TL (aylık 1177 TL) nakdi ücret desteği verilmesi öngörülüyor.
Öncelikle belirlenen bu ücret desteği insani değildir, vicdani değildir ve eşitlik ilkesine de aykırıdır. Son üç yılda 450 gün çalışması olan işçiler 4.300 TL’ye kadar kısa çalışma ödeneği alabilecekken, 449 gün ve daha az çalışması olan işçilerin aylarca 1.177 TL’ye mahkûm bırakılması hakkaniyetli değildir.
Yapılması gerekeni defalarca ifade ettik: Kısa çalışma ödeneği ve işsizlik sigortası ödeneğinden yararlanmak için gereken önkoşullar ortadan kaldırılmalıdır. Salgın sonrasında işten çıkarılan ve ücretsiz izne çıkarılanlar da dahil olmak üzere bütün işçilere asgari ücretten az olmamak üzere kısa çalışma ödeneği kapsamında ve oranlarında ücret desteği sağlanmalıdır.
Sonuç olarak bu yasa adında iddia edildiği gibi “Salgınının Ekonomik ve Sosyal Hayata Etkilerinin Azaltılması”na değil işverenlerin çıkarlarının korunmasına hizmet etmektedir.
Salgınının ekonomik ve sosyal hayata etkilerinin azaltılması için yapılması gerekenler bellidir:
- İşten çıkarmalar derhal yasaklanmalıdır.
- Sendikaların toplu iş sözleşmesi ve grev hakları değil, anti demokratik yetki düşürücü sebep ve süreler ortadan kaldırılmalıdır.
- Ücretsiz izin dayatması yasa tasarısından çıkarılmalıdır.
- Kısa çalışma ödeneği ve işsizlik sigortasından yararlanmada ön koşullar kaldırılmalıdır.
- 15 Mart 2020’den geçerli olmak üzere işini kaybeden, ücretsiz izne çıkarılan ve bu yasa ile işten çıkarılması yasaklanıp çalıştırılmayan tüm işçilere en az asgari ücret düzeyi olmak (2.325 TL) üzere, mevcut ücretleri de dikkate alınarak kısa çalışma ödeneğinde öngörülen düzeye kadar (4.381 TL’ye kadar) ödeme yapılmalıdır.
- Zorunlu ve acil işler dışındaki tüm işler durdurulmalı ve işleri durdurulan işçilere de aynı ödeme yapılmalıdır.
- Kayıtdışı çalışanlardan işini ve gelirini kaybeden bütün yurttaşların geçimini sağlamak hükümetin görevidir. Hükümet kayıtdışı olup işini kaybeden işçilere asgari ücret düzeyinde kamu kaynaklarından destek sağlamalıdır.
DİSK Haberleri
DİSK-AR: DAR GELİRLİNİN GIDA ENFLASYONU YÜZDE 110!DİSK-AR İşsizlik ve İstihdamın Görünümü Raporu: İşsiz Sayısı 9,5 Milyon!17. Olağan Genel Kurulu'nun Ardından DİSK Yönetim Kurulu Görev Dağılımı YapıldıDİSK: BU ASGARİ ÜCRET GEÇİNMEYE YETMEZ, BU İŞ BURADA BİTMEZ!..DİSK-AR: Dar Gelirlinin Gıda Enflasyonu %106!DİSK: EMEĞİN YÜZYILINDA DEMOKRATİK, SOSYAL CUMHURİYET!DİSK BAŞKANLAR KURULU SONUÇ BİLDİRGESİİki Asgari Ücretle Bile Asgari Geçim Sağlanamıyor!TÜİK Yargı Kararına Uymadı: Enflasyonu Saklamaya Devam Ediyor DİSK-AR İşsizlik Ve İstihdamın Görünümü Raporu Yayımlandı: 9 Milyon İşsizDİSK: Sosyal Adalet için Acil Sosyal Politikalar ÜretilmeliDİSK VE CUT, Asbestin ve Gemi Söküm İşlemlerin Verdiği Zararlara Karşı Birlikte Mücadele EdecekGizlenemiyor: İşsiz Sayısı 8 Milyon 107 Bin!Türkiye, Avrupa’nın En Düşük Asgari Ücretli İkinci Ülkesi!Geniş Tanımlı İşsizlik Pandemi Öncesine Göre Yükseldi!İşsiz Sayısı Pandemi Öncesine Göre 1,4 Milyon Kişi Arttı! DİSK: Pandeminin Yükünü İşçiler ÇekiyorGeniş Tanımlı İşsiz Sayısı Salgın Öncesine Göre 1 Milyon 103 Bin Arttı!Geniş Tanımlı İşsiz Sayısı Bir Ayda 314 Bin Arttı!İşsizlik Salgın Öncesine Göre Yükselişte!İşsiz Sayısı Tırmanıyor!Asgari Ücret Ortalama Ücret Oldu!Zengine Değil Halka, Sermayeye Değil Emekçiye Kaynak!Asgari Ücrette Belirsizlikler Giderilmeli, Vergi Düzenlemesi Acilen Yapılmalıdır! Bu Asgari Ücretle Geçinmek Mümkün Değil! DİSK’liler İstanbul Kartal’dan Seslendi: Artık Yeter! Geçinmek İstiyoruz!Artık Yeter Geçinmek İstiyoruz!Gelirde Adalet, Vergide Adalet: Asgari Ücret 5200 Net!Her Şeyiniz Muamma!DİSK-AR: Uçurum VarDİSK: Geçinmek İstiyoruz İşsiz Sayısı 9 Milyonu Aştı!Yasak Kalktı İşsizlik Fırladı! İstihdam TükendiMağdurlarla Değil Faillerle Mücadele İnsanca ücret, özgür toplu pazarlık ve grev hakkı şart!TÜİK Verileri Gerçekten Uzak!DİSK-AR: Salgın Azami Destek Asgari!İşsizlik VahimSalgın Bitmedi: Delta Varyantıyla, 10 Milyon İşsizle, Milyonlarca Yoksulla Devam Ediyor!Türkiye İşgücüne Dahil Olmayan Nüfusta Birinci!İşsizlik Salgının İlk Aylarından Daha Kötü!İşsizlikte Artış Sürüyor!İşsiz Sayısı 10 milyonu Aştı Kod -29 ile İşçi Kıyımı Sürüyor!DİSK-AR: Kısa Çalışma Ödeneği’nin Devamı İçin Yeterince Kaynak Var!COVID-19 Nedeniyle Her Üç Kişiden Biri İşsiz!Kısa Çalışma Ödeneğine Değil Ücretsiz İzin Dayatmasına Son!DİSK'ten Salgınının Birinci Yılı Değerlendirmesi ve Yol Haritasıİşsiz Sayısı Buradan Aya Yol OlurDİSK-AR: Türkiye Covid-19 ile Mücadelede Vatandaşlara En Az Nakit Destek Veren Ülke!İşsizlik Sigortası Fonu İşsize ve İşçiye Değil Sermayeye KaynakDİSK-AR: İşsiz Sayısı 10 Milyonu AştıYaptığınız İş İnsani Değil!DİSK-AR: Neredeyse Üç Kişiden Biri İşsizDİSK-AR İnsanca Yaşanabilir Asgari Ücret Taleplerini Ortaya KoyduDİSK’ten Salgına Karşı 4 Şart!İşsizlik Artıyor, Mızrak Çuvala Sığmıyor!Ne İşçi Sınıfı Susar Ne De DİSKDİSK-AR: İşsizlik Düşmüyor, Artıyor!DİSK Orta Vadeli Programla İlgili Görüşlerini Açıkladı DİSK Başkanlar Kurulu: Milyonlarca Emekçiye Hayatı Dar Eden Düzene Karşı Ortak Mücadeleye! İşsize İş Bulamıyorsan Ne İşe YararsınCovid-19 İstihdamı Vurdu: İşsizlik ve İş Kaybı Toplamı 17.2 MilyonSermayeye Değil, Tüm Çalışanlara Koruma Sağlanmalıdır!Türkiye Tarihinin En Büyük İşsizliği ve İstihdam Kaybı: 17,7 MilyonDİSK-AR: COVID-19 ile İşçilerin Gelirleri Azaldı, Borçları ve Kaygıları Arttı DİSK Kadın Komisyonu: “İstanbul Sözleşmesi Yaşatır!”DİSK-AR: İstihdamda Covid-19 DepremiDİSK’ten SGK’ya Mektup: Hukuksuz Genelge İşlemden Kaldırılmalıdır!Covid-19 Döneminde ve Sonrasında DİSK’in Çalışma Yaşamı Yol HaritasıCOVİD-19 Salgını 7-8 Milyon Yeni İşsiz YaratabilirEski Düzen İflas Etti! Şimdi Emekle ve Bilimle Yeni Bir Toplumsal Düzen Kurma Zamanı!COVID-19 DİSK Raporu’nun Üçüncüsü YayımlandıDİSK Üyeleri Arasında Salgının Etkileri: COVID-19 DİSK RaporuToplu İş Sözleşmesinin ve Grevin Yasaklanmasına, Ücretsiz İzin Dayatmasına ve Sefalet Ödeneğine Hayır!İşten Çıkarmalar Yasaklansın! Ücretsiz İzne ve Sefalet Ödeneğine Hayırİşçileri ve Ailelerini Gözden Çıkararak Salgınla Mücadele Olmaz!DİSK, COVID-19 ile Etkin Mücadele İçin Hükümet’i UyardıSalgının Sosyal Tahribatına Karşı Acil Önlemler Korona’ya Karşı Acil Önlem ÇağrısıKoronavirüs’e Karşı İşçileri Koruyun!İşsizlik Yükseliyor, İstihdam AzalıyorDİSK'in ''2020'lerin DİSK'i, Emeğin Türkiye'si'' Başlıklı Sonuç BildirgesiSınırdaki İnsanlık Krizine Son VerinÜlkemize Daha Fazla Acı YaşatmayınDİSK Yönetiminde Görevler Belli OlduDİSK Genel Kurulu Sonuçlandı: Emeğin Türkiye'sini Kuracağız!İşçi Sınıfının Sendikal Gücü: DİSKİşsizlik Çok, İstihdam Yok2020’lerin DİSK’i Emeğin Türkiye’si İçin Toplanıyor2020’lerin DİSK’i ve Emeğin Türkiye’si İçin Omuz Omuzaİşsizlik Artıyor, İstihdam Daralmaya Devam Ediyorİşsizlik Varsa Kriz Vardır Asgari Ücret 3200 TL Net!Genç ve Kadın İşsizliğinde Tehlikeli ArtışEmeğin Türkiye'si İçin Omuz Omuzaİşsizlikte Artış İstihdamda Daralma Sürüyor İşsizlikte Tırmanış SürüyorEn Kötüsü Bitmedi, Sürüyor! DİSK Başkanlar Kurulu: Hak, Hukuk, Adalet İşçilerle GelecekŞubat Ocak'tan BerbatOrası Değil Burası Çok Önemli: İşsiz Sayısı 7 Milyon 552 Bin DİSK-KESK-TMMOB-TTB’den Ortak 1 Mayıs AçıklamasıDİSK Başkanlar Kurulu Sonuç Bildirgesi: İş, Adalet, Özgürlük ve Demokrasi İçin 1 Mayıs’aDİSK-AR Raporu: Sendikalaşma ve Toplu İş Sözleşmesi Kapsamında Vahim Tabloİşsizlik Depremi: DİSK-AR Şubat 2019 İşsizlik RaporuDİSK Türkiye İşçi Sınıfının Yüz AkıdırDİSK Ekonomik Krizin Bilançosunu ÇıkardıYaşanabilir ücret, yaşanabilir memleket: Asgari Ücret 2800 Net!DİSK: Asgari Ücret 2800 TL Net DİSK 2. Uluslararası İşçi Sağlığı Ve İş Güvenliği Konferansıİşçi Sınıfı DİSK Kurucusu ve Lastik-İş Onursal Genel Başkanı Rıza Kuas’ı UnutmayacakDİSK Genişletilmiş Başkanlar Kurulu: Yüzde 1’in Yarattığı Krizin Faturası Yüzde 99’a Kesilemez!DİSK-AR: İşsizlik Tırmanıyor! İşsizliğe Karşı Güçlü Sosyal Politikalara İhtiyaç Var!Mayıs’ta Krizin Ayak Sesleri Duyulmaya BaşlandıDİSK 100 Günlük Programı Değerlendirdi: Emek Yok, Krize Çözüm YokOECD İçinde En Yüksek Dördüncü İşsizlik Oranı Türkiye’deAKP Döneminde Emekİzmir’de Tüm Kamu İşçilerine Eşit Kadro Talebimizi Bir Kez Daha HaykırdıkDİSK Ülkemize ve Emeğimize Sahip Çıkmaya ÇağırdıFilistin Halkı Yalnız Değildir!İşsizler, Güvencesizler, “Geçinemiyoruz” Diyenler Haydi 1 Mayıs’a!6,1 Milyon İşsiz: İşsizlik Kıskacında Kadınlar ve Gençler Var!DİSK “Türkiye İşçi Sınıfı Gerçeği” Saha Araştırmasının Özet Sonuçlarını Açıkladıİşsizlik 6 Milyon Sınırında!DİSK 51. Kuruluş Yıldönümünü Direnişteki Kod- A İşçileri ile KutladıAsgari Ücretten Fedakarlık Olmaz! #AsgariÜcret2300Net Genç, Kadın ve Üniversite Mezunu İşsizliğinde Vahim Tablo!Gençlerin Yüzde 28’i Hiçbir Şey Yapmıyor!İstihdam Seferberliği: Çırak, Stajyer, Kursiyer Patlaması DİSK: ILO Toplantısına Katılmıyoruz!İşsizlik Gerçek, İstihdam Seferberliği Yapay!DİSK-AR Sendikalaşma ve Toplu İş Sözleşmesi Raporu YayınlandıDİSK'ten OHAL Raporu: OHAL Emeğe Zararlıdırİstihdam Seferberliği Lafta KaldıDİSK'ten Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'na...Çalışma Bakanlığı Önünde Haykırdık: Kıdemi Değil Taşeronu Kaldır!İşsizlik ve İstihdam Krizi BüyüyorDİSK’in Sesi’nin 181. sayısı yeni formatında çıktıİşsizliğe Hayır! İşsizlik Sorununu Çözemeyenlere de Hayır!İşimiz yok; krizdeyiz!DİSK Diyor Ki; Asgari Ücret 2000 TL Net!Krizdeyiz çünkü işimiz yok!10 Madde İle “Güvencesizlikte ve İşsizlikte İstikrar” ProgramıDİSK'ten Soru ve Yanıtlarla Zorunlu Bireysel Emeklilik Sistemi RaporuDİSK'in İşsizlik ve İstihdam Raporu-Eylül 2016DİSK: İşçinin Cebinden, Halkın Kaynaklarından Elinizi Çekin!DİSK’in İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Bülteni DİSK-İSG çıktı!DİSK Genel Başkanı Kani Beko'nun Bireysel Emeklilik Sistemindeki değişiklerle ilgili açıklamasıDİSK Genişletilmiş Başkanlar Kurulu Sonuç BildirgesiDİSK'in Sendikalaşma ve Toplu İş Sözleşmesi RaporuDİSK Genişletilmiş Başkanlar Kurulu Ülke Gündemini KonuşuyorDİSK'in Dünya Sendikalarının Katıldığı L20 Zirvesine İlişkin Basın AçıklamasıDİSK’in Sesi gazetesinin 180’inci sayısı çıktıDİSK Cenevre’de ILO Konferansına Katıldı