ENGLISH

Köleci Çalışma Düzeni Getiren Yasa Tasarısı TBMM’den Geri Çekilmelidir!

DİSK/Genel-İş Genel Yönetim Kurulu’nun özel istihdam bürolarına geçici işçi çalıştırma yetkisinin verilmesini de düzenleyen ve TBMM’de bulunan yasa tasarısı ile ilgili basın açıklamasıdır.

Birçok işçiyi köle düzeninde çalışmaya mahkûm edecek olan “İş Kanunu ile Türkiye İş Kurumu Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı” 8 Şubat 2016 tarihinde TBMM’ye sevk edilmiştir.

Çalışma hayatında köklü bir şekilde değişikliğe neden olacak olan yasa tasarısı 2009 yılında Cumhurbaşkanı tarafından çalışma yaşamında yaratacağı olumsuzluklara dikkat çekilerek TBMM’ye geri gönderilmiş, yasa gündemden düşmüştü. Yeniden bu konunun gündeme getirilmesi, sendikaların görüş ve eleştirileri dikkate alınmadan çıkarılmaya çalışılması, AKP Hükümeti’nin emek karşıtı ve işveren yanlısı bakış açısını bir kez daha ortaya koymaktadır. Çünkü hazırlanan yasa tasarısının genel gerekçesinde bu niyet açıkça dile getirilmiştir:

“Geçici iş ilişkisi, işletme açısından, rekabet ortamına, değişen koşullara ve ortaya çıkan ihtiyaçlara uygun olarak işgücü talebinin karşılanmasını ve üretim talebindeki dalgalanmaların karşılanabilmesini kolaylaştırmaktadır”

Yasa tasarısında işçi sınıfı açısından en belirgin olumsuzluk geçici iş ilişkisinin, istisnai bir çalışma biçimi olmaktan çıkarılarak temel bir istihdam biçimi haline getirilmesidir.

İşverenlerin talepleri doğrultusunda oluşturulması planlanan modern anlamda kiralık işçi pazarları kurulacak ve işçiler, işin ve işyerinin ihtiyaçları doğrultusunda köle düzeninde çalışmaya mahkûm edilecektir. Tasarı ile;

Analık halinde, askerlik gibi iş akdinin askıya alınması hallerinde çalışamayan işçinin yerine bu durumlarının devamı süresince;
Mevsimlik tarım işleri, ev hizmetlerinde süre sınırı olmaksızın;
İşletmenin gündelik işleri dışındaki aralıklı gördürülen işlerde, iş güvenliği ile ilgili acil işler ile üretimi etkileyen zorlayıcı hallerde sekiz aya kadar;
İşletmenin iş hacminin mevsimlik işler hariç öngörülemeyen ölçüde artması hallerinde dört aya kadar özel istihdam büroları aracılığıyla geçici iş ilişkisi kurulmasına olanak sağlanmaktadır.
Tasarıya göre işveren, özel istihdam bürosu olacak, geçici iş ilişkisi ile işçinin çalıştığı işverenin sorumluluğu kalkacaktır.
Tasarıda her ne kadar toplu işçi çıkarılan yerlerde, kamu kurum ve kuruluşlarında, yer altı maden işlerinde geçici ilişkisi kurulamaz denmekte ise de bu yasak hükmünün yeterli olmadığı dikkat çekmektedir. Zira birçok ağır ve tehlikeli işlerde ve artık kamuda asıl istihdam biçimi olan taşeronlarda geçici iş ilişkisi kurulması mümkün hale gelecektir.
Tasarıda ayrıca uzaktan çalışma başlığı altında ev eksenli çalışma ve tele çalışmayı düzenleyen bir hükmün İş Yasasına eklenmesi öngörülmüştür.
Eğer Yasa Tasarısı yasalaşırsa;
İş barışı bozulacaktır.
Geçici iş ilişkisi ile çalışan tasarının geçici işçi diye adlandırdığı işçilerin iş güvencesi hakkı olmayacaktır.
Geçici işçilerin kıdem tazminatı, işsizlik sigortası, emeklilik hakkı, analık sigortası ve emzirme ödeneği, ihbar tazminatı, geçici iş göremezlik ödeneği, malulen emeklilik, yıllık ücretli izin hakkı gibi hakları ortadan kalkacaktır.
Geçici işçilerin sağlığı ve güvenliği tehlike altına girecektir.
Geçici işçinin sendikalı olma ve uzun süreli toplu iş sözleşmesinden yararlanma ve greve çıkma hakkı fiilen ortadan kalkacaktır.
Toplu işten çıkarmalarda yine tasarı ile öngörülen kısa sayılabilecek bir süre sonra geçici iş ilişkisi kurulması mümkün kılınarak, toplu işten çıkarmaların kötüye kullanılmasına fırsat tanınacaktır.
Kamu kurum ve kuruluşlarında faaliyet gösteren taşeron şirketler ile ilgili bir sınırlama getirilmeyip, taşeronlarda geçici iş ilişkisi kurulabilmesinin önü açılacaktır.
Yer altı maden işleri hariç işçi sağlığı ve güvenliği açısından yüksek risk içeren tüm işkollarında geçici iş ilişkisi kurulmasına olanak tanınacaktır.
İşyerlerine çalışan sayısının ¼ oranında geçici işçi çalıştırma, 10’dan az işçi çalıştırılan işyerlerine ise 5’e kadar geçici işçi çalıştırma yetkisi verilerek işçilerin iş güvenceli çalışma hakları ellerinden alınacaktır.
Turizm sektöründe çalışan geçici işçilerin denkleştirme süreleri 2 aydan 4 aya çıkarılarak çalışma koşulları ağırlaştırılacaktır.

Ayrıca, özel istihdam bürolarının geçici iş ilişkisi kurma yetkisinin kötüye kullanılması durumunda yeterli yaptırımların düzenlenmediği dikkat çekmektedir.

Sonuç olarak; Sendikamız, özellikle mevsimlik tarım işçileri ile ev hizmetlerinde çalışan işçilerin tümüyle kayıt dışı çalışmaları nedeniyle bir hukuksal korumaya alınması gerektiğini, ancak bu korumanın özel istihdam büroları aracılığıyla sağlanamayacağını, bu işçilerin Türkiye İş Kurumu’nca istihdam edilmesi gerektiğini savunmaktadır.

Kayıt dışı istihdamı önleme, işsizliğe çözüm olma, genç ve kadın ve nitelikli işgücüne istihdam yaratma gerekçeleri ile bir ihtiyaçmış gibi sunulan yasa tasarısının temel amacı, çalışma hayatının tamamen esnekleştirilmesi ve kuralsızlaştırılmasıdır.

Bu nedenle, kölelik koşullarında çalışmaya fırsat yaratacak olan bu yasa tasarısına karşıyız ve derhal Meclisten geri çekilmesini istiyoruz.

Siyasi partiler, sendikalar, meslek örgütleri ve demokratik örgütlerin işçinin emek değerini düşürecek ve çalışma koşullarını yüzyıl öncesine döndürecek bu yasa tasarısına karşı tavır almasını işçi sınıfına karşı tarihsel sorumlulukları olarak görüyoruz. Herkes tarih önünde sorumludur.