ENGLISH

Bir Mücadelenin Tarihi: Kadınların Oy Hakkı

08/05/2019

Oy hakkı mücadelesi, kadın işçilerin, kitlesel “Eşit işe eşit ücret ve muamele” mücadelesinin ardından yarattığı en büyük mücadelelerden biridir.

Kadınlar, bugün dünyanın pek çok ülkesinde sahip oldukları oy hakkını, büyük mücadeleler sonucu elde etmiştir. Seçme ve seçilme hakkı, feodalizmin ortadan kalkması ile önce mülk sahibi erkeklere tanınan bir ayrıcalık olmuştur. Fransız İhtilali sonrası tüm erkeklere tanınan bu hakkı, kadınların da elde edebilmesi ise büyük mücadelelerden sonra gerçekleşmiştir.

Kadınların oy hakkı mücadelesi, örgütlü olarak 1800'lerin sonlarında başlamıştır. Kadınlar, intihar eylemleri, açlık grevleriyle, dernekler, örgütler kurarak, mitingler düzenleyerek oy hakkını alma mücadelesi vermiştir.

Dünyada kadınların seçilme hakkını kazandığı ilk ülke, 19 Eylül 1893'te, Yeni Zelanda olmuştur. Ancak kadınların, erkeklerle eşit koşullarda seçme ve seçilme hakkını kazandığı ilk ülke 1917’de Sovyetler Birliği olmuştur. Çünkü ilk kez Sovyetler Birliği’nde kadınlar hem seçme hem de seçilme hakkını elde etmiştir.

İşçi Kadınların Oy Hakkını Kazanması Çok Daha Güç Oldu

Oy hakkı mücadelesi, burjuva kadınlarla işçi kadınları yan yana getirmiş, ancak bu hak için mücadele büyüdükçe devletlerin tavrı burjuva kadınlara bu hakkı tanıyıp işçi kadınlara vermemek olmuştur. Örneğin, Norveç'teki oy hakkı mücadelesi sonucu 1901'de bazı kadınların oy kullanmasına izin verecek bir yasa çıkarıldı. Ancak oy hakkı şartı olarak, belli bir miktar vergi ödeyen veya aynı miktarda ödeme yapan bir erkekle evlenmiş olan kadınların oy kullanabileceği düzenlenmişti.

Oy hakkı mücadelesi, kadın işçilerin, kitlesel “Eşit işe eşit ücret ve muamele” mücadelesinin ardından yarattığı en büyük mücadelelerden biridir. Seçme ve seçilme hakkı mücadelesiyle birlikte, işçi sınıfının kadınlarının mücadelesi de yükselmiştir.

Türkiye’de Kadınların Oy Hakkı

Türkiye’de kadınlar, seçme ve seçilme hakkını pek çok Avrupa ülkesinden önce kazanmıştır. Oy hakkı mücadelesi, Osmanlı’da bir grup aydın kadının, erkeklerle eşit siyasal haklar talebini yükseltmesiyle başlamıştır. Bu kadınlar, birinci dünya savaşına da katılmış ve ardından “Beraber savaştık, beraber yönetelim!” savaşını sürdürmüşlerdir. Türkiye'de kadınların mücadelesi 5 Aralık 1934’te kabul edilen değişikle seçme ve seçilme hakkı yasalaşmasını getirmiştir.