Çocuklara Kıymayın Efendiler!
Dünyada gittikçe artan çocuk işçiliğine karşı farkındalık yaratmak ve çocuk işçiliğine engel olmak amacıyla 12 Haziran tarihi, Birleşmiş Milletler tarafından 2002 yılında Dünya Çocuk İşçiliğiyle Mücadele Günü ilan edilmiştir
Bugün Dünya’da ve ülkemizde milyonlarca çocuk “işçi” olarak çalıştırılmaktadır.
2012 yılı verilerine göre Dünya’da 168 milyon çocuk işçi vardır ve bunların 85 milyonu tehlikeli işlerde çalışmaktadır. Ülkemizde ise bu durum hiç azımsanmayacak kadardır. 2016 yılında 15-17 yaş grubu çocuk işçilerin sayısı 709 bindir. Buna 15 yaş altında işçi olarak çalıştırılan çocukları da eklediğimizde 1 milyonu bulmaktadır ve Uluslararası Çalışma Örgütü’nün çocuk işçiliğinin en kötü biçimlerinden biri olarak tanımladığı mevsimlik gezici tarım işçiliğinde mevsimlik tarım işçiliğinden doğrudan veya dolaylı olarak etkilenen çocuk sayısının da yüzbinleri bulduğu söylenebilir. Ayrıca böylesine önemli bir konuda ilgili kamu kurumlarına ait güvenilir, güncel ve ayrıntılı veri olmayışı durumun vahametini pekiştirmektedir. Zaten çalışan çocukların da yüzde 80’i kayıt dışıdır.
Ülkede Çocuklar Çalışırken Hayatını Kaybediyor
Resmi verilere göre 2016’da 56 çocuk iş cinayetlerinde yaşamını yitirdi. Türkiye’de 2013 yılında çalışırken yaşamını yitiren hiçbir ‘mülteci çocuk’ tespit edilmemişken, 2014 yılında beş, 2015 yılında 12, 2016 yılında iki olmak üzere toplam 19 Suriyeli çocuk iş cinayetlerinde hayatını kaybetti.
Çocuk İşçiliğine Bir Neden; 4+4+4 Eğitim Sistemi
Eğitimde 4+4+4 sistemi de çocuk işçiliğinin artmasında önemli bir etken olmuştur. Özellikle eğitimin son dört yılında dışarıdan okul bitirme yöntemiyle çocuklar okullardan alınıp çalıştırılmaya başlanmıştır.
Zorunlu eğitim süresinin 12 yıla çıkarılmasıyla birlikte eğitim mevzuatının çocukların çalıştırılmasıyla ilgili ve iş hukukunun çocuk ve genç işçilerle ilgili düzenlemelerinin yeniden ele alınması, çalışmanın zorunlu eğitime devamı engellememesi için gerekli kısıtlamaların getirilmesi gerekir.
Çocuk İşçiliğinin Temel Sebebi
Türkiye’de çocuk işçiliğinin önlenememesinin temel sebebi; çocuk emeğinin, küresel kapitalist sistem içerisinde emek-yoğun ve görece az vasıf gerektiren sektörlerde esnek, güvencesiz, itaatkâr ve ucuz emek olarak görülmesidir. Ayrıca yoksulluk, göç, eğitim olanaklarının yetersizliği de çocuk emeği sömürüsünü derinleştirmektedir.
Çocuk İşçiliği Nasıl Önlenir ?
Çocuğun tüm haklarının korunması ve geliştirilmesi sosyal devletin bir yükümlülüğüdür. Kısa süreli projeler ve geçici müdahaleler bu büyük toplumsal yarayı tedavi edemez, sadece var olan sorunları erteler ve gizler. Farklı biçimlerdeki çocuk işçiliğinin önlenmesine yönelik atılacak adımlar uluslararası sözleşmelere uygun, tüm sektörleri kapsayacak nitelikte, bütünlüklü bir çocuk işçiliğiyle mücadele politikasını hayata geçirerek mümkün olabilir.
Ne Yapmalı :
- İşin niteliği ne olursa olsun 15 yaşını doldurmamış bir çocuk ücretli veya ücretsiz olarak çalıştırılmamalı.
- Çocuğun 6-18 yaşları arasında zorunlu eğitim çağında olması nedeniyle, 15 yaşını doldurduktan sonra bile işin niteliği ne olursa olsun, okuluna devamını engelleyen hiç bir işte çalıştırılmamalı.
- Çocuk 15 yaşını doldurmuş ve söz konusu iş çocuğun okula gitmesini engellemiyor olsa bile, işin içeriği ve çalışma koşullarının çocuğun sağlık ve güvenliği açısından hiçbir risk arz etmemesi gereklidir.
- Çocuk işçiliğini önlemek için denetim yetersizlikleri ortadan kaldırılmalı, denetimler ve ceza yaptırımları arttırılmalıdır.
- Tarımda çalışan çocuklar için acil önlem alınmalı, eğitim ve sosyal hayattan kopmamaları için politikalar geliştirilmelidir.
- Göçmen çocuklar için rehabilitasyon çalışmaları yapılmalı, eşit ve ulaşılabilir sağlık, eğitim ve barınma haklarından faydalanmaları için çalışmalar yapılmalıdır.
- Yasal olarak sosyal güvenlik kurumuna kayıt yaptırılabilecek çocuk işgücü için kayıt dışı çalıştırmaya karşı denetimler sıklaştırılmalı, ceza yaptırımları arttırılmalıdır.
