ENGLISH

EPSU Toplu İş Sözleşmesi Bülteniyle Avrupa’dan Sendikal Mücadele Haberleri

21.12.2023

Avrupa kamu hizmeti sendikalarından müzakereler, ücretler ve koşullar, sendikal haklar, grev ve protestolara ilişkin haberlerin yer aldığı 2023 Aralık ayı EPSU Toplu İş Sözleşmesi Bülteni’nin 25. sayısı yayımlandı. Avrupa ülkelerindeki sendikal çalışmaların bir dökümünü sunan Bülten’in özetle içeriği şöyledir:

Birleşik Krallık

Sendikalar grev hakkına yönelik saldırılarla mücadele etmeye kararlı:

9 Aralık'ta TUC sendika konfederasyonu, hükümetin grev hakkına yönelik saldırısına karşı mücadele stratejisini görüşmek üzere 1982'den bu yana ilk özel kongresini düzenledi. Birleşik Krallık'taki EPSU üyeleri, yasal olarak grev kararı alan işçilerin işe gitmeye zorlanabileceği ve hatta greve uymadıkları takdirde işten çıkarılabileceği anlamına gelebilecek olan yeni asgari hizmet seviyesi mevzuatından özellikle etkilenmektedir. TUC, İngiltere'de her beş çalışandan birinin (5,5 milyon kişi) - büyük çoğunluğu kamu hizmetlerinde çalışan - Grev Yasası nedeniyle grev hakkını kaybetme riski altında olduğunu söylüyor. Halihazırda Avrupa'daki en kısıtlayıcı sendika yasalarına sahip olan bir ülkede TUC, yasanın sadece adil olmadığını değil, aynı zamanda uygulanamaz, demokratik olmadığını ve neredeyse kesinlikle uluslararası hukuku ihlal ettiğini savunuyor. Bazı kamu hizmeti işverenleri yasanın endüstriyel ilişkileri zehirleyeceğini ve uyuşmazlıkları uzatacağını söyledi.

Almanya

Uyarı grevleri bölgesel hükümet çalışanlarına ücret artışı sağlanmasına yardımcı oldu:

Ver.di Sendikası, üçüncü tur pazarlıkların ardından 9 Aralık'ta bölgesel hükümet işverenleriyle varılan anlaşma konusunda üyelerine danışmaya başladı. Federal hükümet ve belediye çalışanlarını kapsayan anlaşmayla benzerlik gösteren anlaşma, Aralık 2023'te bir defaya mahsus olmak üzere 1.800 Avro ve ardından Ocak ve Ekim 2024 arasında aylık 120 Avro olarak ödenecek 3.000 Avroluk vergiden muaf bir toplu ödeme içeriyor. 1 Kasım 2024'te aylık maaşlar 200 Avro artırılacak ve ardından 1 Şubat 2025'te %5,5 oranında tekrar artırılacaktır (minimum 340 Avro artış garantisi ile). Ver.di, son pazarlık turundan önceki günlerde 70.000 kişinin katıldığı uyarı grevleri ve mitinglerle, müzakereler sırasında bölge çalışanlarının seferber edilmesinin anlaşmanın güvence altına alınmasında hayati önem taşıdığına inanıyor. Anlaşma 1 Ekim 2023'ten 31 Ekim 2025'e kadar geçerli olacak ve cezaevi hizmetlerindeki sağlık çalışanları, öğrenci çalışanlar ve sosyal ve eğitim hizmetlerindeki işçiler de dahil olmak üzere belirli personel için bazı ilave hükümler içeriyor. Anlaşma aynı zamanda bölgesel yönetimlerde çalışan tüm memurlara da uygulanacak.

İtalya

Sendikalar yerel yönetim yöneticilerini kapsayan anlaşmayı kabul etti:

Üç kamu hizmeti federasyonu - FP-CGIL, CISL-FP ve UIL-FPL - kamu sektörü işverenleri için ARAN ajansı ile yerel ve sağlık otoritelerindeki 13.000'den fazla yönetici ve üst düzey personeli kapsayan taslak bir anlaşma imzaladı. Anlaşma, kamu sektöründe 2019-2021 dönemini kapsayan son anlaşma olup, sendikaların artık bir sonraki pazarlık turuna odaklanabileceği anlamına geliyor. Anlaşma kapsamında üç ana ücret kademesi bulunuyor ve aylık 135 Avroluk temel artışın yanı sıra her bir meslek grubuyla ilgili olarak 104 Avro ile 174 Avro arasında değişen ek artışlar yapılacak. Sendikalar, endüstriyel ilişkilere ilişkin hükümler ve bilgi ve pazarlığa tabi konuların genişletilmesi de dahil olmak üzere anlaşmaya olumlu yaklaşmaktadır. Anlaşma ayrıca deneme süreleri, çevik çalışma, eğitim ve şiddet mağduru kadınlar için daha fazla koruma ve hak sağlamaktadır.

Portekiz

Sendika sağlık teknisyenleri için anlaşmaya varırken belediye çalışanları eylemde:

STAL yerel yönetim sendikası üyeleri, ücret ve koşulların iyileştirilmesi için bir dizi eylemle yoğun bir yıl sonu için harekete geçiyor. Coimbra'da belediye yüzme havuzlarında çalışanlara yapılan özel ödemelerle ilgili uzun süredir devam eden bir grev söz konusuyken, ulaşım işçileri de şoförler için uygun imkanlar talep ediyor ve 14-15 Aralık'ta greve gidiyor. Almada'daki belediye işçileri 21 Aralık'ta ücret ve hayat pahalılığı için harekete geçerken, Oeiras'taki atık işçileri 22, 23 ve 26 Aralık tarihlerinde vardiya ve çalışma sürelerinde yapılan tek taraflı değişikliklere karşı eylem yapacak. Son olarak, Maiambiente atık şirketindeki işçiler, şirket sözleşmesinin müzakere edilmesi, haftada 35 saatlik çalışma süresi ve sendika üyeliği hakkına saygı gösterilmesi talepleriyle 25 Aralık'tan 1 Ocak'a kadar eylem yapacaklar. Bu arada SINTAP sendikası, yardımcı sağlık teknisyeni olarak yeni bir mesleki kategorinin oluşturulmasını memnuniyetle karşıladı. Halihazırda operasyonel asistan ve süpervizör olarak sınıflandırılan yaklaşık 24000 çalışan yeni kategoriye geçerek ücret yapısında yükselecek ve ayda yaklaşık 100 Avroluk bir artıştan faydalanacak. Bu, SINTAP'ın uzun süredir devam eden bir talebiydi.

Avusturya

Kamu ve kâr amacı gütmeyen sektörlerdeki sağlık ve bakım çalışanları için daha yüksek ücret:

Younion Sendikası ile Viyana Belediyesi ve Viyana Sağlık Birliği (VHA) arasında yürütülen müzakereler sonucunda daha iyi ücret, daha iyi çalışma koşulları, daha fazla boş zaman ve işgücü açığıyla mücadeleye yönelik tedbirler için 150 milyon Avro kaynak sağlandı. Ocak ayındaki %9.15'lik ücret artışı, kamu sektöründeki geniş çaplı müzakereleri takip ediyor ancak buna ek olarak gece çalışması, Pazar günleri ve resmi tatillerde çalışma için ekstra ödemeler yapılacak. Gece vardiyasında çalışanlara vardiya başına iki saatlik kredi verilecek ve bu kredi altı ay içinde kullanılmadığı takdirde izin ya da ekstra ücret olarak alınabilecek. Kısa süreli mesailer için ekstra ödemeler yapılacak ve 2024 sonbaharından itibaren tüm çalışanlar için yeni bir tek tip çalışma süresi modeli uygulanacak ve bu da VHA'daki çalışma saatlerinin azaltılması anlamına gelecek. Bu arada Vida sendikası, dini kuruluş Diakonie Austria tarafından istihdam edilen yaklaşık 10.000 sağlık ve sosyal bakım çalışanını kapsayan yeni bir sözleşme için müzakerelerde bulundu. Ücretler %9,2 oranında artacak ve anlaşmada ilk kez 2000 Avro'luk bir asgari ücret belirlenecek. Anlaşma 1 Ocak'ta yürürlüğe girecek ve kısa süreli değişimler için esneklik ödemesi, kısmi emekliliğe daha kolay erişim, önceki hizmet sürelerinin daha iyi tanınması ve beceri geliştirme için daha iyi ödeme gibi başka iyileştirmeler de öngörüyor.

Hollanda

Enerji işçileri, eyalet hükümetinin de hedefi olan %10'u alıyor:

FNV sendikası, enerji şebekesi sektöründe yaklaşık 17.500 çalışanı kapsayan ve önümüzdeki 18 ay boyunca en az %10'luk bir ücret artışı ve saatte 16 Avro asgari ücret sağlayacak olan yeni bir anlaşma için müzakerelerde bulundu. 1 Ocak 2024 itibariyle çalışanlar en az %7 oranında ücret artışı alacaklar, ancak bu artış daha düşük ücret skalasındaki çalışanlar için en az 275 Avro olacak. Gelecek yıl %3'lük bir artış daha yapılacaktır. Diğer avantajlar arasında tam ücret karşılığında altı haftalık ebeveyn izni, erken emeklilik ve yeniden yapılandırmaya ilişkin sosyal planda iyileştirmeler yer almaktadır. Buna ek olarak, işverenler sendikanın hem mevcut hem de yeni üyelerine bir defaya mahsus olmak üzere 120 Avro tutarında bir ödenek ödeyecek ve FNV bunu tüm işçileri kapsayan anlaşmanın müzakere edilmesindeki rolünün tanınmasının iyi bir yolu olarak görüyor. Bu arada sendika, önümüzdeki ay il hükümetinde yapılacak ve aylık 100 Avro maaş artışı; tüm ücret ve ödeneklerde %10 artış; otomatik fiyat telafisi ve asgari saat ücretinin 16 Avro'ya çıkarılmasını talep edeceği müzakerelere hazırlanıyor.

Hırvatistan

Sendika temsil kuralları konusunda hükümete meydan okuyor:

SDLSN, hükümeti kamu hizmeti ücret müzakerelerinde temsil edilebilirlik kurallarını değiştirmeye çağırıyor. Sendika, kamu sektörü için yeni ücret yapısını tartışan çeşitli çalışma gruplarında yer almaktadır ancak temsil edilebilirliğe ilişkin mevcut kuralların kendisini ve diğer sendikaları resmi müzakerelerin dışında bırakmasından endişe duymaktadır. Sendika, sadece polis sendikasının ana müzakereler için temsil edilebilirlik kriterini karşıladığını, SDLSN ve diğer sendikaların barajın altında kalması nedeniyle kamu hizmetinin birçok alanının uygun sendika temsilinden yoksun kaldığını savunuyor. Sendika ayrıca çalışanların yeni sistemde nasıl değerlendirileceği ve bunun maaş ekleri için ne anlama geleceğine ilişkin yeni önerilerle ilgili endişelerini de dile getirdi. SDLSN, memurların değerlendirilmesine ilişkin kriterlerin hala bilinmediğini ve çalışanların öngörülen %5'inden fazlasının en yüksek dereceyi hak etmesi durumunda ne olacağının da bir soru işareti olduğunu söylüyor. Ayrıca, asgari nota ulaşamayan bir çalışanın derhal işten çıkarılması önerisine de karşı çıkıyor.

İsveç

Metal sendikası Tesla'yı karşısına alırken sektörler arası dayanışma:

IF Metall mühendislik sendikası, elektrikli otomobil üreticisi Tesla'ya toplu sözleşme imzalaması için baskı yapmak üzere grev eylemi yapıyor. Doğrudan uyuşmazlık az sayıda üyeyi kapsıyor olsa da sendika, Tesla'nın sadece metal sektöründe değil tüm ekonomi genelinde güçlü toplu pazarlık sistemini baltalamasını engellemeye kararlı. Diğer sektörlerdeki pek çok sendika da dayanışma eylemi başlattı ve Kommunal gibi kamu hizmeti sendikaları da desteklerini göstererek üyelerini kampanyaya katılmaya çağırıyor. Bu arada komşu Norveç'teki sendikalar, hükümetin şirket üzerinde baskı kurmak ve İskandinav modelini savunmak için emeklilik fonu hissedarlığını kullanması gerektiğini savunuyor.

Norveç

Belediyelerde çerçeve anlaşmalarda dijitalleşme özellikleri:

Fagforbundet ve yerel yönetimlerdeki diğer sendikalar, yerel yönetim sendikaları ile işverenler arasındaki ilişkileri düzenleyen kural ve süreçleri güncelleyen yeni bir çerçeve anlaşması müzakere etmiştir. Anlaşma, çalışan temsilcilerinin haklarının ve faaliyet gösterdikleri çerçeve koşulların geliştirilmesi ihtiyacına ilişkin devam eden tartışmaları, güncelliğini yitirmiş veya artık geçerli olmayan hükümlerin belirlenmesi için ana sözleşmenin gözden geçirilmesini, hükümlerin pratikte nasıl uygulandığının değerlendirilmesini ve değişiklik ihtiyacının değerlendirilmesini kapsamaktadır. Ayrıca bu sefer dijitalleşme ve yapay zekanın yerel yönetimler üzerindeki etkisi ve bunun sonucunda ortaya çıkabilecek potansiyel yeniden yapılanma konusunda çok taraflı fikir alışverişi için özel bir hüküm de bulunmaktadır.

Avrupa

ETUC üye devletleri platform çalışması yasasını desteklemeye çağırıyor:

ETUC, platform direktifinin son versiyonunun üye devlet hükümetleri tarafından desteklenmesi halinde Avrupa çapında milyonlarca işçinin yeni haklardan yararlanabileceğini söylüyor. Metin halen Avrupa Parlamentosu, Konsey ve Komisyon tarafından müzakere ediliyor ancak platformların istihdam ilişkisi olmadığını kanıtlamak zorunda kalması için ispat yükümlülüğünün tersine çevrilmesi de dahil olmak üzere önemli iyileştirmeler sağlayabilir. Ayrıca, bir işçinin yeniden sınıflandırılmasının ardından iş arkadaşlarının durumunu değerlendirmek üzere işyerinde denetimler yapılmasını; işi belirleyen ve düzenleyen algoritmalar üzerinde şeffaflık sağlanmasını ve gelişen platform ekonomisinde sendikalar ve toplu pazarlık için merkezi bir rol üstlenilmesini gerektirecektir. ETUC, kamu makamlarının direktifin uygulamaya konulması için harekete geçmelerinin ve son yıllarda birçoğunda kesintiye gidilen iş müfettişliklerini güçlendirmelerinin ne kadar önemli olduğunun altını çiziyor.

Finlandiya

Hükümet reformlarına karşı protestolar ve grevler devam ediyor:

JHL sendikası üyeleri, hükümetin sosyal yardımları, istihdam haklarını ve grev hakkını zayıflatma planlarına karşı sürdürülen kampanyanın bir parçası olarak grev eylemi yapıyor. Sonbahar sezonunun en büyük grev günü, JHL'nin diğer hizmetlerin yanı sıra tren seferlerini ve enerji santrallerini durduracağı 14 Aralık için planlanmıştı. Sendika içinde hükümetin önerilerine karşı güçlü bir muhalefet var ve daha fazla eylem göz ardı edilmedi. Hükümetin aldığı önlemler arasında, gelecekte JHL'nin şu anda gerçekleştirdiği türden eylemler yapmasını engelleyecek olan siyasi grev eylemi hakkına getirilen kısıtlamalar da yer alıyor.

İspanya

Sendikalar veterinerlik çalışanlarının ücret ve koşullarında iyileştirme yapılmasını kabul etti:

Dokuz ay süren yoğun müzakerelerin ardından UGT-SP ve FSS-CCOO sendikaları, CEVE işveren örgütü ile veterinerlik hizmetlerinde çalışan 35.000 işçiyi kapsayan yeni bir sözleşme üzerinde anlaşmaya vardı. Ücretler 2023'te %4.5, 2024'te %3.5 ve 2025'te %3 olmak üzere üç yıl içinde %11 oranında artacak. Anlaşma ayrıca enflasyonla bağlantılı bir maaş gözden geçirme maddesi ve kilometre ödenekleri ile gece çalışmasını kapsayan ekstra ödemelerin yanı sıra tatil ödeneklerinde de artışlar içeriyor. İş-yaşam dengesini ve kariyer ilerlemesini iyileştirmeye yönelik tedbirler de var. Sendikalar, tüm bu iyileştirmelerin veterinerlik mesleklerinde işe alım ve elde tutmanın iyileştirilmesi için çok önemli olduğunu savunuyor.