Enflasyon Hedefleri Dikiş Tutmuyor: Şimdiden Yüzde 65 Hayal!
04/10/2023
6 Eylül 2023’te ekonominin 3 yıllık yol haritası olarak açıklanan Orta Vadeli Program (OVP) hükümetin 2024-2026 dönemine ilişkin enflasyon, istihdam, büyüme gibi temel makroekonomik hedeflerini ortaya koyuyordu. TÜİK’in dün açıkladığı enflasyon verileri OVP’de yüzde 65 olarak güncellenen yıllık enflasyon hedefinin de bir hayal olduğunu göstermiş oldu.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Eylül ayına ilişkin enflasyon verilerini dün (3 Ekim 2023) yayımladı. Verilere göre yıllık enflasyon yüzde 60 eşiğini aştı ve yılın en yüksek seviyesine çıktı. Aylık enflasyon ise yüzde 4,75 seviyesine geriledi. Aylık bazda en yüksek artış yüzde 30,27 ile eğitimde oldu. Eğitim kalemini yüzde 10,03 ile alkollü içecekler ve tütün, yüzde 5,76 ile konut takip etti.
Ana harcama grupları itibarıyla 2023 yılı Eylül ayında bir önceki aya göre en az artış gösteren ana grup yüzde 2,59 ile giyim ve ayakkabı oldu. Buna karşılık, 2023 yılı Eylül ayında bir önceki aya göre artışın en yüksek olduğu ana grup ise yüzde 30,27 ile eğitim oldu.
Orta Vadeli Planla Yıllık enflasyon hedefi yüzde 65 olarak revize edilmişti oysa bu hedef bir temenniden öteye geçemez. “Sıkı para politikası sayesinde enflasyonu düşüreceğiz” diyenlerin, Orta Vadeli Planla enflasyonu yüzde 35’e düşüreceklerini iddia edenlerin, bilimsel ve gerçekçi olmayan söylemlerle halkı yoksulluğa ve açlığa mahkûm ettiği ortadadır. Kronik bir hastalığa dönüşen enflasyon için gerçekçi çözümler gerekiyor.
DİSK-AR: Memur maaşları, işçi ve emekli aylıkları eridi!
2023 Eylül dönemine ait TÜİK Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE)’nin yayımlanmasının ardından Konfederasyonumuz DİSK’in Araştırma Merkezi DİSK-AR da bir rapor hazırlayarak "Üç aylık resmi enflasyon yüzde 25! Emek gelirleri eriyor!" başlığıyla 3 aylık enflasyon araştırmasını yayımladı.
Resmi rakamlara göre emek gelirlerinin yüzde 25 azaldığı verileri ortaya koyan o DİSK-AR’ın raporunun öne çıkan başlıkları şöyledir:
- TÜİK’in tüketici fiyat endeksi (TÜFE) yıllık yüzde 61,53, aylık yüzde 4,75 oldu!
- TÜİK’e göre yılbaşından bu yana fiyatlar yüzde 49,9 arttı!
- Son üç ayda (temmuz-ağustos-eylül) fiyatlar yüzde 25,1 arttı!
- Emekli aylıklarına ve memur maaşlarına yapılan zam ilk üç ayda eridi.
- Yükselmeye devam etmesine rağmen resmi enflasyon halkın yaşadığı enflasyonu yansıtmıyor!
- Emeklilerin ve dar gelirlilerin gıda enflasyonu yüzde 92-118 arasında!
TÜİK, Eylül 2023 döneminde gıda enflasyonunu yüzde 75,14 olarak açıkladı. Ancak bu enflasyon halkın hissettiği gerçek enflasyonu yansıtmaktan oldukça uzak bir orandır. TÜİK, DİSK tarafından açılan ve kazanılan davaya rağmen yargı kararını uygulamıyor ve madde fiyat listesini açıklamıyor. Madde fiyatları karartılmaya devam ediyor. Bu nedenle de enflasyon oranını hesaplanmasına kaynak teşkil eden madde fiyat listesi görülemiyor.
DİSK-AR bu nedenle TÜİK’in ham verilerinden yararlanarak emeklilerin, dar gelirlilerin, düşük gelirlilerin hissettiği gıda enflasyonunu yeniden hesaplıyor.
Bu hesaplamaya göre de emeklilerde gıda enflasyonu yüzde 92,3 olmuştur. Üçüncü yüzde 20’lik gelir grubunun gıda enflasyonu yüzde 85,7 olurken düşük gelirli ikinci yüzde 20’lik grubun gıda enflasyonu yüzde 98,2 ve en yoksul yüzde 20’lik gelir grubun gıda enflasyonu ise yüzde 118 olarak gerçekleşmiştir.
“Yüksek gelir gruplarının daha düşük enflasyon hissettiği görülüyor. Dördüncü (yüksek) yüzde 20’lik gelir grubunun gıda enflasyonu yüzde 71,8 olurken en yüksek gelir grubunun gıda enflasyonu ise yüzde 54,7 oldu. Böylece en yoksul gelir grubunun gıda enflasyonu yüzde 118 olurken, en yüksek gelir grubunun gıda enflasyonu yüzde 55 oranında kaldı. Bu durum enflasyonun gelir gruplarına, farklı toplumsal kesim ve sınıflara göre önemli ölçüde farklı hissedildiğini ortaya koyuyor”.
